Παλαίπαφος (Κούκλια): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Το Ιερό της Αφροδίτης: το Ιερό της Αφροδίτης ήταν ένα από τα σημαντικότερα και πιο ξακουστά θρησκευτικά κέντρα του αρχαίου κόσμου. Τα (ομολογουμένως φτωχά) κατάλοιπα του Ιερού περιλαμβάνουν δύο ομάδες κτηρίων. Στα νότια σώζεται το αρχαιότερο ιερό, το Ιερό Ι, που χρονολογείται γύρω στα τέλη της Ύστερης Εποχής του Χαλκού. Αποτελείται από μια υπαίθρια αυλή (το τέμενος), που ήταν περίκλειστη με μεγαλιθικούς τοίχους, και μια στοά στο κέντρο της οποίας φυλασσόταν ο κωνικός βαίτυλος, σύμβολο της δύναμης της Μεγάλης Θεάς. Σημειώνεται ότι η λατρεία της Θεάς στην Παλαίπαφο ήταν ανεικονική. Ο λατρευτικός βαίτυλος διατηρήθηκε και στο ρωμαϊκό Ιερό ΙΙ, που οικοδομήθηκε στα βόρεια του προηγούμενου και χρονολογείται στα τέλη του 1ου αιώνα ή στις αρχές του 2ου αιώνα μ.Χ. Το Ιερό ΙΙ περιλαμβάνει μια εσωτερική υπαίθρια αυλή (το τέμενος), που πλαισιώνεται στη νότια, ανατολική και βόρεια πλευρά της από καλυμμένες στοές.

 

Η Μεσαιωνική Αγρέπαυλη: βρίσκεται σε ένα λόφο που δεσπόζει της παράκτιας πεδιάδας. Κτίστηκε από τους Λουζινιανούς βασιλείς το 13ο αιώνα μ.Χ. και αποτελούσε το κέντρο της περιφερειακής διοίκησης και επίβλεψης της παραγωγής ζάχαρης. Μετά την οθωμανική κατάκτηση του 1571, μετατράπηκε σε διοικητικό κέντρο του τσιφλικιού των Κουκλίων. Εγκαταλείφθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα.

Η Οικία της Λήδας: πρόκειται για ρωμαϊκή οικία που βρίσκεται στην τοποθεσία Αλώνια, βορειοδυτικά του Ιερού της Αφροδίτης. Από την οικία αυτή σώθηκε μόνο το κεντρικό δωμάτιο (το τρικλίνιο), που έφερε ένα εξαιρετικό δείγμα ψηφιδωτού δαπέδου του τέλους του 2ου αιώνα μ.Χ., το οποίο απεικονίζει τη Λήδα και τον Κύκνο. Σήμερα εκτίθεται στο Τοπικό Μουσείο των Κουκλιών, το οποίο στεγάζεται μέσα στη Μεσαιωνική Αγρέπαυλη.

Η Βορειοανατολική Πύλη του Οχυρωματικού Περιβόλου: η βορειανατολική πύλη της Παλαιπάφου βρίσκεται σε μια επιβλητική θέση πάνω στο λεγόμενο Λόφο του Μαρκέλλου.Αποτελούσε ένα από τα προπύργια των αρχαίων οχυρώσεων. Η πρώτη φάση των τειχών και της πύλης κτίστηκε κατά την πρώιμη αρχαϊκή περίοδο (δεύτερο μισό του 8ου αιώνα π.Χ.). Ακολούθησαν πολυάριθμες ανακατασκευές και επιδιορθώσεις και τελικά το τείχος έπεσε σε αχρηστία λίγο μετά το 300 π.Χ. Η ίδια η πύλη είναι μια περίπλοκη και αξιοθαύμαστη κατασκευή. Ιστορικά, το σημείο αυτό των οχυρώσεων συνδέεται με τη δραματική πολιορκία της πόλης από τους Πέρσες μετά την Ιωνική επανάσταση του 499π.Χ., οπότε εξεγέρθηκαν και οι Κύπριοι.

Ο Οχυρωματικός Περίβολος και το Ανάκτορο στη θέση Χατζή Απτουλάχ: ένα άλλο τμήμα του οχυρωματικού περιβόλου σώζεται σε απόσταση 150μ. νοτιοανατολικά της Βορειοανατολικής Πύλης. Εδώ παρατηρείται η ίδια οικοδομική τεχνοτροπία με τα προηγούμενα κατάλοιπα του τείχους. Ένα επιβλητικό, προφανώς δημόσιο, κτήριο με στενούς διαδρόμους, μικρά δωμάτια και ογκώδεις τοίχους, είναι κτισμένο στην εσωτερική όψη του περιβόλου και χρονολογείται στον 6ο ή στον πρώιμο 5ο αιώνα π.Χ. Το κτήριο αυτό κατοικήθηκε καθ’ όλη τη διάρκεια της κλασικής περιόδου και κατέρρευσε γύρω στα τέλη του 4ου αι. π.Χ. Σύμφωνα με τους ανασκαφείς θα πρέπει να ήταν το κέντρο διοίκησης, έδρα του βασιλιά της Παλαιπάφου.

Νεκροπόλεις: η ευρύτερη περιοχή της Παλαιπάφου περιλαμβάνει πολυάριθμες και σημαντικές νεκροπόλεις, που χρονολογούνται από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού μέχρι και την παλαιοχριστιανική περίοδο. Αρκετά δείγματα κινητών ευρημάτων από τις νεκροπόλεις αυτές εκτίθενται στο Τοπικό Μουσείο των Κουκλίων.

Μεσαιωνικός Ζαχαρόμυλος: η αγρέπαυλη των Λουζινιανών, που αποτελούσε το κέντρο επίβλεψης της παραγωγής ζάχαρης στη δυτική Κύπρο, συνδεόταν άμεσα με τις κτηριακές εγκαταστάσεις επεξεργασίας ζαχαροκάλαμου. Από αυτές τις εγκαταστάσεις σώζεται καλύτερα ο ζαχαρόμυλος στην παραλιακή περιοχή των Κουκλίων, στη θέση Σταυρός. Εκεί παρατηρούνται και τα τέσσερα στάδια επεξεργασίας του ζαχαροκάλαμου: η άλεση, ο βρασμός, η διύλιση και τέλος η αποθήκευση. Η χρήση του ζαχαρόμυλου χρονολογείται από τα τέλη του 13ου μέχρι τα τέλη του 16ου αιώνα μ.Χ.