Λακατάμια

Λακατάμια
Εικόνα Λακατάμια
[[File:{{{imagemap}}}|270px|text-top|]]
Γεωγραφικά Στοιχεία
Επαρχία	Λευκωσίας
Συντεταγμένες	35°07'05.3"N 33°18'34.3"E
Τοπική αυτοδιοίκηση
Κοινοτάρχης	Λουκάς Ιατρού
Πληθυσμός	45,000
Ταχ. Κώδικας	2310
Ιστοσελίδα
Λακατάμια

Η Λακατάμια βρίσκεται στη Νοτιοδυτική περίμετρο της Λευκωσίας. Ένα από τα κύρια φυσικά χαρακτηριστικά της είναι ο ποταμός Πεδιαίος ο οποίος διατρέχει τη γη της σε μήκος 5 χιλιομέτρων.

Ιστορία

Κατά την περίοδο της φραγκοκρατίας στην περιοχή Λακατάμιας υπήρχαν φέουδα και αγροτικοί οικισμοί. Όταν οι Οθωμανοί κατέκτησαν την Κύπρο, Τούρκοι εγκαταστάθηκαν στη Λακατάμια. Τον πυρήνα της σημερινής Λακατάμιας, αποτέλεσαν τρείς οικισμοί που υπήρχαν την περίοδο αυτή. Οι οικισμοί αυτοί ήταν η Πάνω Λακατάμια, η Κάτω Λακατάμια, και ο Κουλουράτος. Το 1957-1958 η Λακατάμια εγκαταλείφθηκε από τους Τούρκους κάτοικους της οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στην Λευκωσία. Πολλοί πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στη Λακατάμια μετά την Τούρκικη εισβολή του 1974 με επακόλουθο την πληθυσμιακή αύξηση της. Από 5000 κάτοικους το 1973, σήμερα έχει γύρω στους 40000. Κάτοικοι των Μαρωνίτικων χωριών δημιουργώντας τη σημερινή Μαρωνίτικη κοινότητα, εγκαταστάθηκαν επίσης στη Λακατάμια. Η Λακατάμια είναι ανεξάρτητος δήμος από το 1986.

Ονομασία

Αναφορικά με την προέλευση του ονόματος της Λακατάμιας υπάρχουν μόνο υποθέσεις που στηρίζονται ή σε ισχνές και αόριστες πηγές ή σε εκ των υστέρων ερμηνείες που χρησιμοποιούν ιστορικά στοιχεία της ζωής στη Λακατάμια.

Μια δημοφιλής υπόθεση θέλει τη Λακατάμια να κατάγεται από την αρχαία Σπάρτη με το όνομα Λακεδαίμων το οποίο, παρεφθαρμένο από το χρόνο, κατέληξε, στα χρόνια των Λουζινιανών, στο σημερινό όνομα. Η υπόθεση αυτή στηρίζεται σε μια ισχνή και αόριστη μαρτυρία ενός Βυζαντινού συγγραφέα, του Στέφανου Βυζάντιου, τον οποίο ο Κυριάκος Χατζηιωάννου τοποθετεί στον 5ο ή 6ο αιώνα μ.Χ., και του οποίου το έργο χάθηκε και σώθηκε μια Επιτομή που έκαμε κάποιος με το όνομα Ερμόλαος. Στην Επιτομή αυτή μετά από κατάλογο παραλιακών πόλεων της Κύπρου γράφει, και δίνει ένα κατάλογο ονομάτων μεταξύ των οποίων και το όνομα «Λακεδαίμων» χωρίς καμιά απολύτως πρόσθετη πληροφορία.

Την εκδοχή ότι αυτή η υποτιθέμενη Λακεδαίμων είναι η σημερινή Λακατάμια εκ παραφθοράς υιοθετούν ο Νέαρχος Κληρίδης («Χωριά και Πολιτείες της Κύπρου» 1961, σ.129), ο Σίμος Μενάρδος («Τοπωνυμικαί και Λαογραφικαί Μελέται» 1970, σ.84).

Η πιθανότερη καταγωγή του ονόματος της Λακατάμιας πρέπει να συνδέεται με τα πολλά αλακάτια που για αιώνες ήταν μέρος της αγροτικής ζωής της περιοχής. Καθώς ήταν πλούσια σε υπόγεια (σε μικρό βάθος) νερά η περιοχή, τα αλακάτια ήταν ο μοναδικός τρόπος άντλησης για την άρδευση κατά τους θερινούς μήνες. Μέχρι το 1945 ήταν καταγραμμένοι περίπου 80 τέτοιοι αλακατόλακκοι που αντλούσαν από βάθος μέχρι 30 πόδια. Ο Ρώσος μοναχός Βασίλιϊ Γρηγόροβιτς Μπάρσκυ επισκέφθηκε το 1735 τη Μονή Αρχαγγέλου όπου φιλοξενήθηκε τρεις μέρες και σημείωσε, μεταξύ άλλων, τα εξής για την παραμονή του.

«Η μονή αυτή ονομάζεται Ελληνιστί ο Αρχάγγελος της “Αλακαταμίας” δηλαδή ο Αρχάγγελος του φρέατος, διότι υπάρχουν πολλά φρέατα εις την μονήν και εις το παρακείμενο χωρίον, ένεκεν του μαλακού εδάφους δι εκσκαφή και των πολλών εν αυτώ πηγών».

Το χειροκίνητο αλακάτι ήταν επίσης ευρύτατα διαδεδομένο στους λάκκους που σχεδόν όλοι οι κάτοικοι του χωριού είχαν στα σπίτια τους για να αντλούν νερό για οικιακή χρήση. Αυτό το χειροκίνητο αλακάτι υιοθετήθηκε και ως το έμβλημα της Λακατάμιας όταν ανακηρύχθηκε σε δήμο το 1986.

Πηγές

• http://www.lakatamia.org.cy/default.aspx?articleID=1496