Χαλίτζια Τηλλυρίας

Χαλίτζια Τηλλυρίας
Ιστορία
Είδος Γεύματος	Μαλακό τυρί
Περιοχή Φημισμένη	Τηλλυρία και Τσακκίστρα
Παρασκευή
Κύρια Συστατικά	νωπό πρόβειο ή αιγινό γάλα, ή μίγμα αυτών
Τρόπος Σερβιρίσματος	σαλάτα, είτε με ψωμί, ή μόνα τους ραντισμένα με ελαιόλαδο και πασπαλισμένα με ρίγανη

Τα Χαλίτζια Τηλλυρίας είναι μαλακό τυρί, λευκού χρώματος, με τρύπες και υπόξινη γεύση.

Σύμφωνα με τους τοπικούς παραγωγούς της Τυλληρίας, η τεχνογνωσία παραγωγής του προϊόντος έχει μεταφερθεί από γενιά σε γενιά μέχρι σήμερα.

Περιγραφή

Τα Χαλίτζια Τηλλυρίας είναι είδος μαλακού, λευκού τυριού, με τρύπες και υπόξινη γεύση. Παρασκευάζονται στην περιοχή Τηλλυρίας αλλά και της Τσακκίστρας, από νωπό πρόβειο ή αιγινό γάλα, ή μίγμα αυτών.

Για την παρασκευή των χαλιτζιών χρησιιμοποιείτο το γάλα που παραλάμβανοταν μέσα στους καλοκαιρινούς μήνες, όταν τα πρόβατα έβοσκαν τα υπολείματα του θερισμού.

Τον Μάιο – Ιούνιο παραγόταν, ειδικά στην περιοχή της Τηλλυρίας, η καλύτερη ποιότητα ενός άλλου μαλακού τυριού, τα χαλίτζια. Ήταν η εποχή που τα πρόβατα και οι αίγες έβοσκαν τα υπολείμματα του θερισμού των σιτηρών και είχαν καλό γάλα.

Παρασκεύαζαν το τυρόπηγμα όπως στο χαλλούμι και το έσφιγγαν μέσα σε ταλάρκα. Κατόπιν, βγάζοντάς το από το ταλάριν, το έκοβαν σε φέτες πάχους δύο εκ. περίπου, αλάτιζαν τις φέτες και τις άφηναν σε λεκάνη να κρυώσουν. Την επόμενη μέρα τις τοποθετούσαν σε δοχείο με αλατισμένο τυρόγαλα, όπου τα χαλίτζια μπορούσαν να διατηρηθούν μέχρι ένα χρόνο. Το τυρί αυτό έχει υπόξινη γεύση και τρύπες.

Γλωσσικές παρατηρήσεις

Η λέξη χαλίτζια προέρχεται από τη λέξη χαλίκι. Επομένως πιθανόν να ονομάστηκαν έτσι διότι μοιάζουν στο σχήμα με βότσαλα και χαλίκια.

Μέθοδος Επεξεργασίας

Χρησιμοποιείται νωπό γάλα αμέσως μετά το άρμεγμα. Αφού φιλτραριστεί μέσα από λεπτό και με πυκνή ύφανση τυρόπανο, προστίθεται πυτιά και αφήνεται περίπου 1 ώρα για να πήξει. Το τυρόπηγμα τοποθετείται σε ταλάρια και πιέζεται ελαφρά με το χέρι. Αφαιρείται από τα ταλάρια, κόβεται σε τέσσερα κομμάτια, αλατίζεται και τοποθετείται σε νορό χωρίς την αφαίρεση της αναρής (ο νορός που περισσεύει χρησιμοποιείται για παρασκευή αναρής). Σε χαμηλές θερμοκρασίες, για την ωρίμανση του τυριού απαιτούνται μέχρι και 40 ημέρες, ενώ σε ψηλές θερμοκρασίες, αυτή επιτυγχάνεται σε μικρότερο χρονικό διάστημα. Τα Χαλίτζια Τηλλυρίας διατηρούνται σε άλμη νορού για περίπου 4 μήνες.

Σημασία στη Διατροφή των Κυπρίων

Καταναλώνονται είτε κομμένα στη σαλάτα, είτε με ψωμί, ή μόνα τους ραντισμένα με ελαιόλαδο και πασπαλισμένα με ρίγανη.

Τα χαλίτζια, τα διατηρούσαν σε άλμη πολλούς μήνες

Πηγές

• http://foodmuseum.cs.ucy.ac.cy/web/guest/36/civitem/2063#_bs_civitems_tabcyprus.tab3
• Υπουργείο Γεωργίας , Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Τμήμα Γεωργίας (2010).Γαστρονομικός χάρτης της Κύπρου, Λευκωσία, Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, Γ.Τ.Π. 379/2010–2.000.
• Κυπριανου Χ. (1970). Μερικές κυπριακές τροφές του χωριού Τσακκίστρα. Λάπηθος, Εκδόσεις Γυμνασίου Λαπήθου, 1970.
• Οικονομίδης Σ. (2004) Το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα της Κύπρου με ιδιαίτερη αναφορά στο τυρί χαλλούμι, Οργανισμός Κυπριακής Γαλακτοκομικής Βιομηχανίας, Λευκωσία.