Πενταδάκτυλος

Ο Πενταδάκτυλος είναι επιμήκης ασβεστολιθική οροσειρά που εκτείνεται κατά μήκος της βόρειας ακτής της Κύπρου. Οφείλει το όνομά του στην ομώνυμη κορυφή, η οποία έχει το σχήμα παλάμης με πέντε δάκτυλα. Σύμφωνα με την παράδοση, η οποία ανάγεται στα βυζαντινά χρόνια, ο Διγενής Ακρίτας στην προσπάθειά του να υπερπηδήσει την οροσειρά άφησε το αποτύπωμα της παλάμης του στο βουνό. Πολλοί άλλοι μύθοι και θρύλοι είναι συνδεδεμένοι με τα κάστρα που δεσπόζουν στις κορυφές του βουνού, τα οποία κτίστηκαν από τους Βυζαντινούς για να ελέγχουν το θαλάσσιο χώρο βόρεια του νησιού και να εντοπίζουν έγκαιρα πλοία των Σαρακηνών πειρατών.

Φυσική Γεωγραφία

Γεωμορφολογία

Ο Πενταδάκτυλος αποτελείται από αλυσίδα βουνοκορφών, το ύψος των οποίων φτάνει τα 1024 μ. (Κυπαρισσόβουνος). Το μήκος της οροσειράς ξεπερνά τα εκατό χιλιόμετρα, ενώ το πλάτος της σπάνια υπερβαίνει τα πέντε. Στο δυτικό μέρος υψώνεται απότομα κοντά στο βορειοδυτικό ακρωτήριο Κορμακίτη, ενώ ανατολικά το ύψος των κορυφών μειώνεται για να καταλήξει βαθμιαία στη χερσόνησο της Καρπασίας η οποία αποτελεί προέκταση του βουνού. Στα βόρεια η οροσειρά χωρίζεται από τη θάλασσα με μια στενή παράκτια πεδιάδα, ενώ στα νότια απλώνεται η πεδιάδα της Μεσαορίας.

Το ανάγλυφο του Πενταδακτύλου χαρακτηρίζεται από απόκρημνες βουνοκορφές, χαράδρες και φαράγγια. Επίσης, ως αποτέλεσμα του ασβεστολιθικού πετρώματος απαντάται πληθώρα επιφανειακών και υπόγειων καρστικών σχηματισμών, όπως σπήλαια, καταβόθρες και υπόγειες σήραγγες.

Οι σημαντικότερες κορυφές είναι από τα δυτικά προς τα ανατολικά: ο Κόρνος (946μ.), ο Κυπαρισσόβουνος (1024μ.), ο Προφήτης Ηλίας (888μ.), ο Άγιος Ιλαρίωνας (725μ.), η Αλωνάγρα (935μ.), το Βουφαβέντο (954μ.), ο Πενταδάκτυλος (740μ.), ο Γιαηλάς (935μ.), η Παλαιά Βρύση (819μ.), ο Όλυμπος (740μ.) και η Καντάρα (724μ.).

Γεωλογία'

Τα πετρώματα που κυριαρχούν στην κορυφογραμμή του Πενταδακτύλου είναι ιζηματογενή, αλλόχθονα και ανάγονται στη γεωλογική περίοδο του Τριαδικού (πριν 220 εκατομμύρια χρόνια). Σχηματίστηκαν στον πυθμένα αβαθούς θάλασσας στις παρυφές προϊστορικής ηπείρου που βρισκόταν νότια της Κύπρου και ακολούθως κατακερματίστηκαν και διασκορπίστηκαν κατά μήκος της Τηθύος Θάλασσας από το Κρητιδικό μέχρι το Μειόκαινο (90-10 εκατομμύρια χρόνια πριν). Στη σημερινή τους θέση ωθήθηκαν πριν από 10 εκατομμύρια χρόνια, κατά την περίοδο της αλπικής ορογένεσης, οπότε και η οροσειρά αναδύθηκε από το βυθό της θάλασσας.

Χαρακτηριστικές εμφανίσεις του γεωλογικού σχηματισμού είναι οι σκληροί ανακρυσταλλωμένοι ασβεστόλιθοι που κυριαρχούν στο τοπίο των κεντρικών απόκρημνων βουνοκορφών, ενώ στις παρυφές υπάρχουν αυτόχθονες σχηματισμοί φλύσχη και άλλων πετρωμάτων μικρότερης ηλικίας. Μεγάλος αριθμός λατομείων λειτουργεί στις πλαγιές του Πενταδακτύλου. Κύριο προϊόν εξόρυξης είναι ο ασβεστόλιθος από τον οποίο παράγεται ασβέστης ή, σπανιότερα, εξορύσσεται σε συμπαγή τεμάχια και χρησιμοποιείται στην κατασκευή πλακών δαπέδου. Σημαντικές είναι οι επιπτώσεις στο περιβάλλον από τη λειτουργία των λατομείων με το πρόβλημα να οξύνεται τα τελευταία χρόνια λόγω της αύξησης της οικοδομικής δραστηριότητας στο υπό τουρκική κατοχή μέρος της Κύπρου.

Εκκλησιαστικά

Η Κερύνεια εκκλησιαστικά αποτελεί έδρα της ομώνυμης μητρόπολης, Επισκοπή Κυρηνείας, που περιλαμβάνει όλη την επαρχία υπαγόμενη στην Εκκλησία της Κύπρου. Μετά την κατάληψη της πόλης και της επαρχίας από τους Τούρκους το 1974, προσωρινή έδρα της μητρόπολης είναι η Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου στη Λευκωσία. Η μητρόπολη αυτή περιελάμβανε 44 ενορίες. Ο πλήρης τίτλος (φήμη) του εκάστοτε μητροπολίτη της Κερυνείας είναι "Μητροπολίτης Κερυνείας, Υπερτίμου και Εξάρχου Λαπήθου και Καραβά".

Ναοί της Κερύνειας Σημαντικότεροι ναοί της Κερύνειας είναι ο ναός του Αρχαγγέλου Μιχαήλ πολιούχου αγίου της πόλης που βρίσκεται στη Κάτω Κερύνεια, κοντά στο λιμενίσκο, ο Ναός του Αγίου Γεωργίου, στην Άνω Κερύνεια με ιστορική σημασία, καθώς και οι ναοί Παναγία η Χρυσοπολίτισσα, η Χρυσοκάβα, η Αγία Μαύρα, ο Άγιος Δημήτριος, η Παναγία η Γλυκιώτισσα και άλλες πολλές στην ευρύτερη περιοχή.

Σημειώσεις

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με σχετική απόφασή του που εξέδωσε τον Δεκέμβριο του 1996 αναγνώρισε στην Κερυνιώτισσα Τιτίνα Λοϊζίδου το αναφαίρετο δικαίωμα της περιουσίας της στην Κερύνεια. Η Τουρκία έχει ήδη συμμορφωθεί επ΄ αυτής της απόφασης και έχει προβεί στην αποζημίωση της Λοϊζίδου για την στέρηση των εισοδημάτων από την περιουσία της που εξακολουθεί να της ανήκει δικαιωματικά.

Εξωτερικές συνδέσεις

Δήμος Κερύνειας: http://www.kyreniamunicipality.com