Λευκαρίτικο

Το λευκαρίτικο είναι κέντημα που αναπτύθηκε στα Λεύκαρα όπου και ονομάστηκε. Είναι το χαρακτηριστικότερο είδος κεντιτικής τέχνης στην Κύπρο.

Γενικά

Το λευκαρίτικο είναι η εξέλιξη των «ασπροπλουμιών» της Κύπρου. Γράφτηκε στον κατάλογο της UNESCO για την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά το 2009. Σύμφωνα με μελέτη υπάρχουν 650+ μοτίβα που μπορούν να δημιουργήσουν το λευκαρίτικο.

Ιστορία

Η γεωγραφική θέση του χωριού προσέλκυε πολλούς αριστοκράτες κατακτητές και ξένους όπου γίνονταν ανταλλαγές σε όλους τους τομείς. Ένα από τα καλά της επαφής με τους ξένους ήταν ότι οι γυναίκες των Λευκάρων έμαθαν νέες τεχνικές και μοτίβα, όπου και τα αξιοποίησαν με τον δικό τους τρόπο και δημιουργληθηκαν τα «ασπροπλούμια». Τα «ασπροπλούμια» εξελίχθηκαν στα λευκαριτικα.Τα λευκαρίτικα ράβονταν από τις μητέρες για προίκα στις κόρες τους και στόλιζαν όλο το σπίτι την ημέρα που πάντρευαν τις κόρες τους. Οι γυναίκες, κεντήστριες, στα Λεύκαρα έραβαν σπίτι τους και οι άντρες, κεντητάρες, ταξίδευαν σε Ευρώπη και στις Σκανδιναβικές χώρες για να τα πουλήσουν. Τα Λεύκαρα έγιναν το πιο μεγάλο κέντρο παραγωγής λευκαρίτικων κεντημάτων. Η εξάπλωση στο εξωτερικό έφερε οικονομική ανάπτυξη και πολλές επιδράσεις όπως καινούρια σχέδια και νέες τάσεις.

Σύμφωνα με τις φήμες ο Leonardo da Vinci επισκέφτηκε την Κύπρο τον 15ο αιώνα και φεύγοντας πήρε μαζί του λευκαρίτικο κέντημα που βρίσκεται στο Μιλάνο, στον καθεδρικό ναό Duomo.

Σήμερα τα κεντήματα αυτά κατασκευάχονται σε ολόκληρη την Κύπρο, ειδικά όμως στα χωριά Κάτω Δρυς, Βάβλα, Βαβατσινιά, Ορά, Χοιροκοιτία, Σκαρίνου, Δάλι και Αθηαίνου.

Τεχνική κεντήματος

Για την δημιουργία του κεντήματος χρησιμοποιείται λινό ύφασμα. Οι βελονιές που χρησιμοποιήσαν οι γυναίκες των Λευκάρων ήταν η «φαττή» (ψαθωτή), η τυλιχτή ή άλλως «στρούχνη», η ανεβατή, η ρίζα και το γαζί. Το χαρακτηριστικότερο είδος διακόσμησης ήταν «οι ποταμοί» όπου δημιουργούνται με την αφαίρεση και το κόψιμο των κλωστών δημιουργώντας τριγωνικά ζικ-ζακ, τις «καμάρες». Διακοσμούνται με ανεβατά και κοπτά σχέδια, με κεντρικό σχέδιο το κοπτό. Η δαντέλα γέμιζε το κεντρικό σχέδιο. «Καμάρα» με «καμάρα» δημιουργούν πολύπλοκα σχέδια τα «μήλα». Άλλα σχέδια ήταν το ταγιαδωτό, το ξωλούρι, τα καρούλια, τα φοινικωτά και το μηλούδι μακουκούδι. Τα τελειώματα τους γίνονται με διάφορα είδη δαντέλας όπως τη τσίμπη, το κλόσι, το τσιμπόκλοσο και το κλόσι των κοκάλων. Αλλάζοντας τις κλωστές στα κοκαλάκια, μπλέκονταν σε διάφορους συνδυασμούς και το τέλειωναν με κρόσια «τους φλόκκους».

Πηγές

• http://www.lefkara.org.cy/el-gr/λευκαρίτικοκέντημα.aspx