Πενταδάκτυλος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

__TOC__  

'''Γεωμορφολογία'''

Στην πανίδα του Πενταδακτύλου περιλαμβάνονται αλεπούδες (Vulpes vulpes), λαγοί (Lepus europaeus), ο σκαντζόχοιρος (Erinaceus europaeus), μικρά τρωκτικά και είδη νυχτερίδας, ενώ σ' ό,τι αφορά τα πουλιά, αφθονούν οι πέρδικες (Alectoris chukar), οι φάσσες (Columba palumbus) και τα περιστέρια (Columba livia). Μια ιδιαιτερότητα της χερσονήσου της Καρπασίας είναι τα ελεύθερα γαϊδούρια, τα οποία μετά την εγκατάλειψη των χωριών έχουν ξεφύγει και αναπαράγονται μόνα τους στη φύση. Ο πληθυσμός τους σήμερα ανέρχεται περίπου στα 800.

Η στρατηγική θέση της οροσειράς του Πενταδακτύλου, με την κορυφογραμμή του να δεσπόζει της Θάλασσας της Κιλικίας στα βόρεια και σχεδόν ολόκληρης της Κύπρου στα νότια, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ιστορία του. Κατά το 11ο αιώνα, σε μια περίοδο που η Κύπρος δεχόταν συνεχείς θαλάσσιες επιδρομές από Σαρακηνούς πειρατές, ενώ η απέναντι ξηρά της Μικράς Ασίας είχε περάσει υπό τον έλεγχο των Σελτζούκων Τούρκων κτίστηκαν στις κορυφές του Πενταδακτύλου τρία φρούρια - του Αγίου Ιλαρίωνα, του Βουφαβέντου και της Καντάρας. Ελέγχοντας πρακτικά ολόκληρο το θαλάσσιο χώρο από τον οποίο προέρχονταν τα εχθρικά πλοία, τα τρία αυτά κάστρα έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην άμυνα του νησιού κατά τους αιώνες 11ο-14ο, αρχικά υπό τους Βυζαντινούς και αργότερα υπό τους Φράγκους. Μέσω σημάτων πυρός δινόταν έγκαιρη προειδοποίηση για εχθρικές κινήσεις καραβιών. Τα φρούρια επίσης χρησιμοποιήθηκαν ως εξοχικές κατοικίες (Άγιος Ιλαρίωνας) ή φυλακές (Βουφαβέντο). Οι αλλαγές στις πολεμικές τέχνες οδήγησαν στην παρακμή των τριών οχυρών, τα οποία τελικά κατεδαφίστηκαν από τους Βενετούς το 16ο αιώνα αφενός για να μεταφερθεί η άμυνα στις πόλεις του νησιού και αφετέρου για να μη χρησιμοποιηθούν από τους Οθωμανούς Τούρκους εισβολείς.

Σύμφωνα με την παράδοση ο Διγενής κατεδίωξε από τη Μικρά Ασία μέχρι την Κύπρο έναν Σαρακηνό. Κυνηγώντας τον τον έφτασε στον Πενταδάκτυλο τον οποίο όμως δεν μπορούσε να περάσει γιατί ήταν μαλακός σαν ζυμάρι. Τότε πιάστηκε από τη κορυφή του με το αριστερό του χέρι και πέταξε πάνω από το βουνό. Απο τα σημάδια του χεριού πήρε και το βουνό το όνομα του

Η περιοχή του Πενταδακτύλου αποτέλεσε πεδίο σύγκρουσης μεταξύ Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων από τα πρώτα χρόνια του κυπριακού προβλήματος. Η διάβαση της Αγύρτας μαζί με το μεγαλύτερο μέρος του δρόμου Λευκωσίας-Κερύνειας περιήλθαν υπό των έλεγχο των Τουρκοκυπρίων κατά τη διάρκεια των διακοινοτικών ταραχών του 1963-64. Η περιοχή αυτή περιλάμβανε ως επί το πλείστον τουρκικά χωριά, όπως το Κιόνελι, το Πιλέρι και το Ορτά Κιόι στα προάστια της Λευκωσίας, τα οποία μαζί με τον τουρκικό τομέα της πρωτεύουσας αποτέλεσαν έναν από τους πιο σημαντικούς τουρκοκυπριακούς θύλακες τα χρόνια 1964-74. Σημαντικό οχυρό των τουρκοκυπριακών δυνάμεων αποτελούσε το φρούριο του Αγίου Ιλαρίωνα, το οποίο έλεγχε την πόλη της Κερύνειας και μεγάλο μέρος της παραλιακής πεδιάδας.

Θέατρο σκληρών μαχών αποτέλεσε ο Πενταδάκτυλος κατά τη διάρκεια της [[τουρκική εισβολή|τουρκικής εισβολής]] το 1974. Από την πρώτη φάση του πολέμου (20-23 Ιουλίου 1974) η Κερύνεια μαζί με το δρόμο προς τη Λευκωσία, τον Άγιο Ιλαρίωνα και τα χωριά του τουρκοκυπριακού θύλακα καταλήφθηκαν από τον τουρκικό στρατό και χρησιμοιήθηκαν ως προγεφύρωμα. Μετά τη δεύτερη φάση του πολέμου (14-16 Αυγούστου 1974) ολόκληρη η οροσειρά πέρασε στην κατοχή του τουρκικού στρατού και σχεδόν όλος ο ελληνοκυπριακός πληθυσμός εκτοπίστηκε. Σήμερα στον Πενταδάκτυλο εξακολουθεί να σταθμεύει μεγάλος αριθμός τουρκικών στρατευμάτων, ενώ η περιοχή αποτελεί de facto κομμάτι της επικράτειας της αυτοανακηρυχθείσας ΤΔΒΚ.

<gallery>