Κύπρος

Κύπρος
Χάρτης Κύπρου

Η Κύπρος, επίσημα Κυπριακή Δημοκρατία είναι ανεξάρτητη νησιωτική χώρα της ανατολικής Μεσογείου. Συνορεύει θαλάσσια με την Ελλάδα (Καστελόριζο), την Τουρκία, την Συρία, τον Λίβανο,το Ισραήλ και την Αίγυπτο. Η βόρεια πλευρά της βρίσκεται υπό κατοχή από την Τουρκία από το 1974. Το 1983, κατά παράβαση του καταστατικού χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, η Τουρκία προέβη στην ανακήρυξη της λεγόμενης "Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου" η οποία μέχρι σήμερα αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία.

Γενικά

Οι κάτοικοι της Κύπρου εντάσσονται — με βάση την καταγωγή, τη γλώσσα, την πολιτιστική παράδοση και το θρήσκευμα — σε μία από τις δύο κοινότητες που προνοούνται από το Άρθρο 2 του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, είτε την Ελληνική είτε την Τουρκική. Η πλειονότητα των κατοίκων σήμερα, περιλαμβανομένων των τριών αναγνωρισμένων θρησκευτικών ομάδων των Μαρωνιτών, των Αρμενίων και των Λατίνων (Καθολικών), ανήκει κατά 78% στην Ελληνική κοινότητα. Στην Κύπρο διαμένει επίσης μεγάλος αριθμός ξένων υπηκόων, οι οποίοι στα τέλη του 2011 συνιστούσαν το 21,4% του πληθυσμού.

Ως αποτέλεσμα της εισβολής που διέπραξε η Τουρκία στην Κύπρο το 1974 και της συνεχιζόμενης παράνομης κατοχής του βόρειου τμήματος του νησιού, 200.000 Έλληνες Κύπριοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους και να καταφύγουν ως πρόσφυγες στα νότια του νησιού. Παράλληλα, οι Τούρκοι κύπριοι καθώς και μεγάλος αριθμός εποίκων μεταφέρθηκαν στον κατεχόμενο από την Τουρκία βορρά, ο οποίος και ανακηρύχθηκε τελικά μονομερώς ως ανεξάρτητο κράτος το 1983, με την ονομασία "Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου". Η ΤΔΒΚ δεν έχει αναγνωριστεί ως ανεξάρτητη από κανένα κράτος - μέλος του ΟΗΕ πλην της Τουρκίας. O πληθυσμός στις περιοχές της Κύπρου υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας ανερχόταν στο τέλος του 2011 στους 838.897 κατοίκους, μεγάλο μέρος των οποίων (21,4%) αποτελούν ξένοι υπήκοοι. Η Κύπρος είναι επίσης γνωστή σαν το Νησί της Αφροδίτης αφού κατά την Ελληνική Μυθολογία η θεά Αφροδίτη, όπως δηλώνει και το όνομά της (=γεννημένη από τον αφρό) γεννήθηκε στο νησί κοντά στην Πέτρα του Ρωμιού στις ακτές της Πάφου. Πουθενά στις αρχαίες πηγές δεν υπάρχει αναφορά για γέννηση της Ιστάρ-Αστάρτης των Φοινίκων στην Κύπρο αντίθετα με την Αφροδίτη των Ελλήνων που μάλιστα φέρει και το προσωνύμιο "Κύπρις".

Ο κάτοικος της Κύπρου αναφέρεται συνήθως ως Κύπριος. Στην κυπριακή διάλεκτο αναφέρεται ως Κυπραίος.

Ονομασία

Η ετυμολογία του ονόματος Κύπρος δεν είναι σίγουρη. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Μία εκδοχή που επικρατεί αναφέρει πως οφείλει το όνομα του στο βασιλιά Κύπρο του οποίου την κόρη Έννη νυμφεύτηκε ο Αχαιός Τεύκρος γιος του βασιλιά της Σαλαμίνας Τελαμώνα, όταν και ήρθε εξόριστος μετά τον Τρωικό πόλεμο και ίδρυσε την πόλη Σαλαμίνα στη Κύπρο. Μία άλλη άποψη υποστηρίζει ότι το όνομα προέρχεται από την Ελληνική λέξη για το Μεσογειακό κυπαρίσσι (Cupressus sempervirens, Κυπάρισσος η αειθαλής) ή ακόμα και από το Ελληνικό όνομα για το φυτό χέννα (Lawsonia alba), κύπρος. Μία άλλη έκδοχη είναι ότι η ρίζα του ονόματος είναι από την Ετεοκυπριακή και τη λέξη για το χαλκό. Ο Georges Dossin, για παράδειγμα, εισηγείται ότι οι ρίζες της λέξης βρίσκονται στην λέξη των Σουμερίων για το χαλκό (zubar) ή του μπρούντζου (kubar), από τα μεγάλα αποθέματα χαλκού που υπήρχαν στο νησί.

Οι μεγάλες εξαγωγές χαλκού από την Κύπρο έδωσαν το λατινικό όνομα στο χαλκό μέσα από την φράση aes Cyprium, "μέταλλο της Κύπρου", που αργότερα συντομεύτηκε στο Cuprum.

Γεωγραφία

Η Κύπρος βρίσκεται στο ανατολικό άκρο της βορειοδυτική λεκάνης της Μεσογείου και είναι το τρίτο μεγαλύτερο νησί της Μεσογείου μετά την Σαρδηνία και την Σικελία. H Κύπρος έχει βόρειο γεωγραφικό πλάτος 34°33΄ - 35°34΄ και ανατολικό γεωγραφικό μήκος 32°16΄ - 34°37΄. Έχει έκταση 9.251 τετραγωνικά χιλιόμετρα, μέγιστο μήκος 240 χιλιόμετρα και μέγιστο πλάτος 100 χιλιόμετρα. Απέχει 800 χιλιόμετρα από την Ηπειρωτική Ελλάδα και 380 χιλιόμετρα από τη Ρόδο και την Κάρπαθο. Στα βόρεια της Κύπρου βρίσκεται η Τουρκία, η οποία απέχει μόνον 75 χιλιόμετρα από τις βόρειες ακτές της. Στα ανατολικά είναι η Συρία (105 χιλιόμετρα) και στα νότια η Αίγυπτος (380 χιλιόμετρα).

Μορφολογία Εδάφους

Από μορφολογικής άποψης, η Κύπρος μπορεί να υποδιαιρεθεί στις πιο κάτω μορφολογικές περιφέρειες:

Tο ορεινό σύμπλεγμα Τροόδους.

Tη βόρεια οροσειρά του Πενταδακτύλου.

Tην κεντρική πεδιάδα.

Tη λοφώδη περιοχή γύρω από το ορεινό σύμπλεγμα Τροόδους.

Τις παράκτιες πεδιάδες.

Χλωρίδα - Πανίδα

Το 17% της ολικής έκτασης της Κύπρου καλύπτεται από δάση. Η Φυσική βλάστηση της νήσου περιλαμβάνει καταπράσινα δάση, φυλλοβόλα δένδρα, θάμνους και άνθη, περίπου 1800 γηγενή είδη, υποείδη και ποικιλίες από τα οποία τα 140 (7%) είναι ενδημικά. Στην πανίδα της Κύπρου περιλαμβάνονται 365 είδη πουλιών, από τα οποία τα 115 αναπαράγονται στη νήσο. Δύο είδη και πέντε υποείδη έχουν χαρακτηριστεί ως ενδημικά. Το πλέον όμως ενδιαφέρον της κυπριακής πανίδας είναι το ενδημικό είδος ζώου, το κυπριακό αγρινό, που ανήκει στην οικογένεια των προβάτων και είναι το μοναδικό είδος στον κόσμο.

Κλίμα

Η Κύπρος έχει μεσογειακό κλίμα: ζεστό, ξηρό καλοκαίρι από τον Ιούνιο μέχρι τον Σεπτέμβριο και ήπιο, υγρό χειμώνα από τον Νοέμβριο μέχρι τον Μάρτιο, που χωρίζονται από σύντομες φθινοπωρινές και ανοιξιάτικες περιόδους ραγδαίας μεταβολής των καιρικών συνθηκών κατά τους μήνες Οκτώβριο, Απρίλιο και Μάιο.

Η ηλιοφάνεια είναι άφθονη καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, και ιδιαίτερα από τον Απρίλιο μέχρι τον Σεπτέμβριο όταν ο ημερήσιος μέσος όρος της υπερβαίνει τις έντεκα ώρες. Οι άνεμοι είναι γενικά ασθενείς μέχρι μέτριοι. Οι θυελλώδεις άνεμοι είναι πολύ ασυνήθιστοι και οι δυνατές καταιγίδες σπάνιες.

Χιόνι σπάνια πέφτει στις πεδινές περιοχές και στη βόρεια οροσειρά, αλλά αποτελεί συχνό φαινόμενο κάθε χειμώνα σε υψόμετρο πάνω από 1.000 μέτρα στην οροσειρά του Τροόδους. Από τον Δεκέμβριο μέχρι τον Απρίλιο, στην οροσειρά του Τροόδους σημειώνονται χιονοπτώσεις, αλλά σπανίως συνεχείς. Ωστόσο, κατά τους πιο ψυχρούς μήνες υπάρχει στρωμένο χιόνι σε σημαντικό ύψος για αρκετές εβδομάδες, προσελκύοντας λάτρεις των χειμερινών αθλημάτων.

Χιόνι σπάνια πέφτει στις πεδινές περιοχές και στη βόρεια οροσειρά, αλλά αποτελεί συχνό φαινόμενο κάθε χειμώνα σε υψόμετρο πάνω από 1.000 μέτρα στην οροσειρά του Τροόδους.

Προϊστορία

Η Κυπριακή προϊστορία αρχίζει με την πρώτη εμφάνιση του ανθρώπου στο νησί κατά τη 10^η χιλιετία π.Χ., και τελειώνει με το πέρασμα από τη 2^η στην 1^η χιλιετία π.Χ. και τις απαρχές των κοινωνικοπολιτικών διεργασιών που θα καταλήξουν στην ίδρυση των κυπριακών βασιλείων της ιστορικής περιόδου. Η Προϊστορία της Κύπρου αρχίζει με τη Νεολιθική εποχή. Οι πρώτοι Αχαιοί εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο το 1400 π.Χ. σε κυπριακά λιμάνια, κυρίως στα νότια και ανατολικά, λόγω των ειρηνικών συνθηκών που επικρατούσαν στην περιοχή. Η Κύπρος εξελληνίστηκε πλήρως μετά τον Τρωικό πόλεμο, με τους Αχαιούς να κατακλύζουν το νησί. Τότε οι ιθαγενείς του νησιού που οι σύγχρονοι μελετητές ονόμασαν Ετεοκύπριους, εξελληνίστηκαν και από τότε το νησί κατοικείται από Έλληνες (Αχαιούς).

Ελληνιστική περίοδος

Στην ελληνιστική περίοδο άνθισαν οι τέχνες όπως επίσης και η ελληνική θρησκεία προς τους 12 θεούς του Ολύμπου με ιερά σε όλο το νησί με μεγαλύτερο αυτό της Θεάς Αφροδίτης στην Πάφο .

Ρωμαϊκή περίοδος

Η ρωμαϊκή περίοδος η οποία διήρκεσε από το 58 π.Χ.-330 μ.Χ. Οι απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας επισκέφθηκαν την Πάφο όπου εκχριστιάνισαν το Ρωμαίο Ανθύπατο, Σέργιο Παύλο και έτσι η Κύπρος έγινε το πρώτο νησί που απόκτησε Χριστιανό ηγέτη. Στη συνέχεια είναι η βυζαντινή περίοδος. Με το διαχωρισμό της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η Κύπρος έγινε επαρχία του ανατολικού μέρους δηλαδή του Βυζαντίου, με πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη. Ακολουθούν η Φραγκοκρατία, η Ενετοκρατία, η Τουρκοκρατία και η Αγγλοκρατία με τον απελευθερωτικό αγώνα του 1955-1959 και την κήρυξη της ανεξαρτησίας το 1960.

Οθωμανική Αυτοκρατορία

Η Οθωμανική Αυτοκρατορία εγκατέλειψε το νησί παραχωρώντας το στους Άγγλους το 1878. Τότε άρχισαν και οι αγώνες των Κυπρίων που υπήρξαν σκληροί και ξεκινούσαν από τα 1191, όταν η Κύπρος απεσπάσθη βίαια από την Ελληνική Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Από πολύ παλιά αγωνίζεται να κρατήσει την ελληνική της ψυχή, αγωνίζεται στις αφελληνιστικές διαθέσεις και στα αλλεπάλληλα κύματα άλλοτε των βαρβάρων που εφορμούσαν από τα βάθη της Ανατολής και άλλοτε της Δύσης.

Κυπριακή Δημοκρατία

Το 1960 ιδρύθηκε επίσημα η Κυπιακή Δημοκρατία, στη βάση των Συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου που προέβλεπαν την ανεξαρτητοποίηση της Κύπρου από τη Βρετανία, αποικία της οποίας αποτελούσε πριν. Επίσης τότε ορίστηκαν οι τρεις επίσημες γλώσσες του κράτους , η Ελληνική , η Τουρκική και η Αγγλική . Το 1963 με αφορμή τις προτάσεις για τροποποιήσεις του Συντάγματος των συμφωνιών Ζυρίχης οι Τουρκοκύπριοι αυτοαπομονώθηκαν σε κλειστούς εδαφικούς θύλακες. Μετά την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο και την κατοχή του 1974, η Κυπριακή Δημοκρατία πρακτικά ελέγχει μόνο τα δύο τρίτα του νησιού, ενώ το βόρειο τρίτο κατέχεται παράνομα από την Τουρκία. Το 1983 το ψευδοκράτος ανακύρηξε την «Τουρκική Δημοκρατία της Βορείου Κύπρου» παρανόμως φυσικά όπου η ενέργεια αυτή καταδικάστηκε και από το Συμβούλιο ασφαλείας του ΟΗΕ. Το ψευδοκράτος αναγνωρίζεται σήμερα μόνο από την Τουρκία. Στις δεκαετίες που ακολούθησαν την εισβολή οι εναπομείναντες εγκλωβισμένοι Ελληνοκύπριοι εκδιώχθηκαν και 120.000 έποικοι από την Τουρκία μεταφέρθηκαν στο βόρειο μέρος της Κύπρου. Επίσης αμέσως μετά την εισβολή οι περισσότεροι Τουρκοκύπριοι μετακινήθηκαν στο κατεχόμενο μέρος. Το αποτέλεσμα είναι σήμερα το κατεχόμενο μέρος να κατοικείται κυρίως από Τούρκους.

Ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Το 2004 η Κυπριακή Δημοκρατία εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με ένα τμήμα του εδάφους να βρίσκεται υπό Τουρκική κατοχή καθιστώντας την Λευκωσία την μόνη Ευρωπαϊκή κατεχόμενη πρωτεύουσα . Αυτό σημαίνει ότι το ευρωπαϊκό δίκαιο εφαρμόζεται μόνο στο ελεύθερο μέρος της Κύπρου. Με άλλα λόγια, η συμφωνία ένταξης καλύπτει την ένταξη ολόκληρης της Κύπρου, αλλά υπάρχει πρόνοια ώστε το ευρωπαϊκό κεκτημένο να εφαρμόζεται μόνο στις ελεύθερες περιοχές, διότι αυτές είναι που ελέγχει η κυπριακή κυβέρνηση.

Πολίτευμα

Το πολίτευμα της Κύπρου είναι Προεδρική Δημοκρατία.

Τρόπος άσκησης των τριών εξουσιών

Εκτελεστική εξουσία

Αρχηγός κράτους και κυβέρνησης είναι ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας που εκλέγεται με καθολική ψηφοφορία για περίοδο πέντε ετών. Πρώτος πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ΄.

Η Εκτελεστική εξουσία ασκείται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και ένα εντεκαμελές Υπουργικό Συμβούλιο που διορίζεται από τον Πρόεδρο.

Νομοθετική εξουσία

Η Νομοθετική εξουσία ασκείται από τη Βουλή των Αντιπροσώπων τα μέλη της οποίας εκλέγονται με καθολική ψηφοφορία με σύστημα απλής αναλογικής και για περίοδο πέντε ετών.

Δικαστική εξουσία

Η Δικαστική εξουσία,στην Κύπρο, ασκείται από το Ανώτατο Δικαστήριο της Δημοκρατίας, τα Κακουργιοδικεία και τα Επαρχιακά Δικαστήρια, που αποτελούν ανεξάρτητη εξουσία.

Ιεραρχία του κράτους

Πρόεδρος της Δημοκρατίας

Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων

Γενικός Εισαγγελέας

Πρόεδρος Ανωτάτου Δικαστηρίου

Μέλη Υπουργικού Συμβουλίου

Επαρχίες της Κύπρου

Η Κύπρος διαιρείται σε 6 επαρχίες:

Λευκωσίας

Αμμοχώστου

Πάφου

Λεμεσού

Λάρνακας

Κερύνειας

Θρησκεία

Η πλειοψηφία των Ελλήνων της Κύπρου είναι Χριστιανοί . Οι περισσότεροι Τουρκοκύπριοι είναι μουσουλμάνοι. Στην Κύπρο υπάρχουν επίσης και άλλες μικρότερες κοινότητες όπως: η Εβραϊκή, η Διαμαρτυρόμενη, η Καθολική, η Μαρωνίτικη και μια Αρμενική που ανήκουν σε άλλα αντίστοιχα δόγματα. Επίσης, υπάρχουν Μάρτυρες του Ιεχωβά και 428 Μορμόνοι της Εκκλησίας του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών.

Η Εκκλησία της Κύπρου είναι Αυτοκέφαλη Ελληνορθόδοξη Εκκλησία και Πρώτος Επίσκοπος, ιδρυτής και προστάτης υπήρξε ο Απόστολος Βαρνάβας.

Εκπαίδευση

Η Κύπρος διατηρεί ένα αρκετά καλό σύστημα εκπαίδευσης η οποία είναι υποχρεωτική μέχρι το 15^ο έτος ηλικίας. Η στοιχειώδης και μέση εκπαίδευση παρέχονται δωρεάν. Όσον αφορά τη δημόσια εκπαίδευση, η στοιχειώδης εκπαίδευση αποπερατώνεται κυρίως στο Δημοτικό Σχολείο, η μέση στο Γυμνάσιο και Λύκειο, ενώ υπάρχουν και σχολές που ανήκουν στην ανώτερη.

Οικονομία

Η οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2012, υπήρξε η μεγαλύτερη οικονομική κρίση που γνώρισε η Κυπριακή Δημοκρατία. Κύρια αιτία της κρίσης υπήρξε η μεγάλη έκθεση των κυπριακών τραπεζών σε ελληνικά ομόλογα, που κουρεύτηκαν την άνοιξη του 2012.

Η κυπριακή οικονοµία πριν την εκδήλωση της διεθνούς κρίσης διέθετε αξιοζήλευτα οικονοµικά µεγέθη - ψηλή ανάπτυξη, χαµηλό πληθωρισµό, χαµηλή ανεργία, δηµοσιονοµικό πλεόνασµα. Η Κύπρος άρχισε να επηρεάζεται σηµαντικά από το 2009 όπου παρατηρήθηκε για πρώτη φορά µετά το 1974 αρνητική ανάπτυξη.

Οι Τοµείς που επηρεάστηκαν περισσότερο ήταν οι κατασκευές, η µεταποίηση, το εµπόριο και οι τράπεζες. ‰ Όσο αφορά τον Τραπεζικό τομέα η αποµείωση του χρέους των ελληνικών κυβερνητικών οµολόγων κατά 75% σε πραγµατικούς όρους οδήγησε τις κυπριακές τράπεζες στη δηµιουργία τεράστιων ζηµιών λόγω της τοποθέτησης µεγάλων ποσών στα ελληνικά οµόλογα µε συνεπακόλουθες τεράστιες ζηµιές και επιπτώσεις στην κυπριακή οικονοµία Στη νότια ακτή της Κυπριακής Δημοκρατίας ανακαλύφθηκαν κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου. Πετρολόγοι υπολογίζουν ότι τα κοιτάσματα πετρελαίου περιέχουν 8-10 δισεκατομμύρια βαρέλια.