Λευκαρίτικο

Λευκαρίτικο
Λευκαρίτικο
Ιστορία
Επιδράσεις Από	Ξένους
Σκοπός	Για προίκα στις κόρες και στολίδι στα σπίτια την ημέρα του γάμου
Κέντρα Κατασκευής	Κάτω Δρυς, Βάβλα, Βαβατσινιά, Ορά, Χοιροκοιτία, Σκαρίνου, Δάλι και Αθηαίνου
Χαρακτηριστικά
Υλικά Κατασκευής	Λινό ύφασμα
Διακόσμηση	Τριγωνικά ζικ-ζακ, ανεβατά και κοπτά σχέδια, χρήση δαντέλας για το κεντρικό σχέδιο, πολύπλοκα σχέδια

Το λευκαρίτικο είναι κέντημα που αναπτύχθηκε στα Λεύκαρα όπου και ονομάστηκε. Είναι το χαρακτηριστικότερο είδος κεντιτικής τέχνης στην Κύπρο.

Γενικά

Το λευκαρίτικο είναι η εξέλιξη των «ασπροπλουμιών» της Κύπρου. Γράφτηκε στον κατάλογο της UNESCO για την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά το 2009. Σύμφωνα με μια μελέτη υπάρχουν περισσότερα από εξακόσια πενήντα μοτίβα που μπορούν να δημιουργήσουν το λευκαρίτικο κέντημα.

Ιστορία

Η γεωγραφική θέση του χωριού προσέλκυε πολλούς αριστοκράτες κατακτητές και ξένους όπου γίνονταν ανταλλαγές σε όλους τους τομείς. Η επαφή με τους ξένους δίδαξε στις γυναίκες των Λευκάρων νέες τεχνικές και μοτίβα τα οποία και τα αξιοποίησαν με τον δικό τους τρόπο και δημιούργησαν τα «ασπροπλούμια». Τα «ασπροπλούμια» εξελίχθηκαν στα λευκαρίτικα.

Τα λευκαρίτικα ράβονταν από τις μητέρες για προίκα στις κόρες τους και στόλιζαν όλο το σπίτι την ημέρα που πάντρευαν τις κόρες τους. Οι γυναίκες, κεντήστριες, στα Λεύκαρα έραβαν στο σπίτι ενώ οι άντρες, κεντητάρες, ταξίδευαν σε Ευρώπη και στις Σκανδιναβικές χώρες για να τα πουλήσουν. Τα Λεύκαρα έγιναν το πιο μεγάλο κέντρο παραγωγής λευκαρίτικων κεντημάτων. Η εξάπλωση στο εξωτερικό έφερε οικονομική ανάπτυξη και πολλές επιδράσεις όπως καινούρια σχέδια και νέες τάσεις.

Λέγεται ότι ο Leonardo da Vinci επισκέφτηκε την Κύπρο τον 15ο αιώνα και φεύγοντας πήρε μαζί του λευκαρίτικο κέντημα που βρίσκεται στο Μιλάνο, στον καθεδρικό ναό Duomo.

Σήμερα τα κεντήματα αυτά κατασκευάζονται σε ολόκληρη την Κύπρο, ειδικά όμως στα χωριά Κάτω Δρυς, Βάβλα, Βαβατσινιά, Ορά, Χοιροκοιτία, Σκαρίνου, Δάλι και Αθηαίνου.

Τεχνική κεντήματος

Το παραδοσιακό λευκαρίτικο κέντημα γίνεται με τη χρήση λινού υφάσματος. Οι βελονιές που χρησιμοποιήσαν οι γυναίκες των Λευκάρων ήταν η «φαττή» (ψαθωτή), η τυλιχτή ή άλλως «στρούχνη», η ανεβατή, η ρίζα και το γαζί. Το χαρακτηριστικότερο είδος διακόσμησης ήταν «οι ποταμοί» που δημιουργούνται με την αφαίρεση και το κόψιμο των κλωστών δημιουργώντας τριγωνικά ζικ-ζακ, τις λεγόμενες «καμάρες». Διακοσμούνται με ανεβατά και κοπτά σχέδια, με κεντρικό σχέδιο το κοπτό. Η δαντέλα γέμιζε το κεντρικό σχέδιο. «Καμάρα» με «καμάρα» δημιουργούν πολύπλοκα σχέδια τα «μήλα». Άλλα σχέδια ήταν το ταγιαδωτό, το ξωλούρι, τα καρούλια, τα φοινικωτά και το μηλούδι μακουκούδι. Τα τελειώματα τους γίνονται με διάφορα είδη δαντέλας όπως τη τσίμπη, το κλόσι, το τσιμπόκλοσο και το κλόσι των κοκάλων. Αλλάζοντας τις κλωστές στα κοκαλάκια, μπλέκονταν σε διάφορους συνδυασμούς και το τέλειωναν με κρόσια «τους φλόκκους».

Πηγές

• http://www.lefkara.org.cy/el-gr/λευκαρίτικοκέντημα.aspx
• http://www.mcit.gov.cy/mcit/chs/chs.nsf/All/9B7BE119AB06356FC22573790021FA0C?OpenDocument
• Μελέτη της εταιρείας MARKETWAY Ltd, για το Δήμο Λευκάρων.
• http://www.katolefkara.org/lefk_lace.shtml