Τραχανάς

Τραχανάς
Φαγητό
Ιστορία
Είδος Γεύματος	Σούπα
Περίοδος Κατανάλωσης	Χειμώνας

Ο τραχανάς είναι είδος ζυμαρικού που σερβίρεται συνήθως ως σούπα (ή και πιο πυκτό παρασκεύασμα) στο κυπριακό τραπέζι. Είναι το αποξηραμένο μίγμα κοπανισμένου σιταριού, σπάνια κριθαριού ή αλευριού, και πρόβειου ή / και αιγινού γάλακτος γάλακτος (ξινού ή γλυκού).

Παράγεται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Τραχανάς ονομάζεται επίσης η σούπα που ετοιμάζεται βράζοντας το ξηρό αυτό προϊόν σε νερό.

Περιγραφή

Με τον όρο τραχανά περιγράφεται μια μεγάλη ομάδα παρασκευασμάτων που φτιάχνονται από την ανάμιξη σπασμένου σιταριού ή αλεύρου και γάλακτος (ζυμωμένου ή μη) που αποθηκεύεται αποξηραμένο. Σπιτικός τραχανάς φτιάχνεται και στις μέρες μας σε πολλές περιοχές της Ελλάδας. Ο ξινός τραχανάς είναι γνωστός και ως ξινόχοντρος (στην Κρήτη).

O τραχανάς είναι τρόφιμο που παρασκευάζεται με οξινισμένο γάλα και πλιγούρι και μπορεί να διατηρηθεί πολλούς μήνες.

Συνταγή

Συνταγή για να φτιάξετε με αγνά υλικά τον δικό σας σπιτικό, παραδοσιακό, ξινό τραχανά.

Υλικά

• 1 κιλό αλεύρι
• 3 αυγά
• 1 ποτήρι περίπου ξινισμένο κατσικίσιο γάλα
• μισό ποτήρι λάδι
• προζύμι
• σιμιγδάλι 300 γραμμάρια*
• λίγο αλάτι

Παρασκευή

Το πρώτο βήμα είναι να ξινίσουμε το γάλα. Βράζουμε το γάλα και το αφήνουμε να κρυώσει λίγο. Στη συνέχεια ρίχνουμε λίγο αλάτι και το αφήνουμε το μίγμα να ξινίσει για 3-4 μέρες. Ανά διαστήματα το ανακατεύουμε γιατί κάνει «κορφή». Το γάλα πρέπει να ανακατεύεται με το τυρόγαλο.

Όταν ξινίσει το γάλα ρίχνουμε στο προζύμι λίγο χλιαρό νερό και λίγο αλεύρι και το ζυμώνουμε ελαφρά. Αφήνουμε το μίγμα να φουσκώσει, να αυγατίσει και να αφρατέψει. Αυτό γίνεται το βράδυ. Το πρωί ζυμώνουμε το μαλακό τραχανά. Ανακατεύουμε το γάλα, το λάδι και τα αυγά και μετά το αλεύρι. Σκεπάζουμε το ζυμάρι και το αφήνουμε να φουσκώσει περίπου ως το απόγευμα ή το βράδυ. Στρώνουμε καθαρά πανιά, συνήθως σεντόνια, σε σκληρή επιφάνεια και κόβουμε το ζυμάρι σε μικρά κομμάτια. Τα αφήνουμε πάνω στα σεντόνια για να ξεραθούν. Όταν ξεραθούν αρκετά, τα ξανακόβουμε σε πιο μικρά κομμάτια. Όταν ξεραθούν και αυτά τα ξανακόβουμε. Στο τέλος τρίβουμε τα μικρά κομμάτια με τα χέρια εκεί που τα έχουμε απλώσει και αφήνουμε τον τραχανά να ξεραθεί κι άλλο μέχρι να μη λασπίζει. Τότε τον περνάμε από το αριολόι έτσι ώστε να βγαίνει από κάτω λεπτός. Ο αποξηραμένος τραχανάς φυλάγεται σε δροσερό μέρος.

Η σούπα τραχανά είναι εύκολη και γρήγορη στην παρασκευή της. Ρίχνουμε νερό στην κατσαρόλα και τον τραχανά. Ανακατεύουμε καλά, προσθέτουμε αλάτι και βράζουμε για 10 με 15 λεπτά ανακατεύοντας συνεχώς. Όταν ο τραχανάς είναι ψημένος ρίχνουμε στην κατσαρόλα μικρά κομμάτια τυρίου ή χαλουμιού. Το πιάτο είναι έτοιμο να καταναλωθεί.

Διαβάστε περισότερο:

Σούπα τραχανά απλή http://www.sintagespareas.gr/sintages/soupa-traxana-apli.html#ixzz3Ctz8jlOp

Σημασία στη Διατροφή των Κυπρίων

Ο αποξηραμένος τραχανάς χρησιμοποιείται για την παρασκευή σούπας, η οποία θεωρείται ευγευστότατη και ορεκτικότατη.

Ο τραχανά; φυλασσόταν σε υφασμάτινες τσάντες και είτε πωλείτο είτε καταναλωνόταν ως σούπα το χειμώνα. Για τη παρασκευή της σούπας τραχανά οι νοικοκυρές έβραζαν σε ζωμό κότας ή περιστεριού το τραχανά και εμπλούτιζαν τη γεύση με κομμάτια χαλουμιού.

Οι Κύπριοι συνήθιζαν να τη προσφέρουν στους φιλοξενούμενους τους κατά τους χειμερινούς μήνες ή να την καταναλώνουν οι ίδιοι, ως κατευναστικό, μετά την υπερβολική κατανάλωση ποτού.

Συμπληρωματικά στοιχεία

Ο τραχανάς είναι από τα παλαίοτερα επεξεργασμένα τρόφιμα που παρήγαγαν οι γεωργικές κοινωνίες της Ανατολικής Μεσογείου. Οι αρχαίες ρίζες του τραχανά μαρτυρούνται από πρόσφατα αρχαιολογικά ευρήματα στη Βόρεια Ελλάδα (στη θέση Αρχοντικό). Σύμφωνα με τις ενδείξεις από τον ελλαδικό χώρο, η παρασκευή τροφίμου που μοιάζει με τον σύγχρονο τραχανά πιθανόν να γινόταν από τη νεολιθική ακόμη περίοδο. Η υπόθεση αυτή βασίζεται σε ευρήματα συσσωματωμένων σβόλων σπασμένου σιταριού που έχουν βρεθεί στη νεολιθική θέση Αρχοντικό της Μακεδονίας.

Πηγές

• https://historyofgreekfood.wordpress.com/tag/%CF%84%CF%81%CE%B1%CF%87%CE%B1%CE%BD%CE%AC%CF%82/
• http://syntagesapokatina.blogspot.de/2010/05/1-3-1-300.html
• http://www.sintagespareas.gr/sintages/soupa-traxana-apli.html
• Φαρμακίδου ΞΠ (1983). Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου, [Υλικά διά την σύνταξιν Ιστορικού Λεξικού της Κυπριακής Διαλέκτου, μέρος Β', έκδ. Θεοφανώς Δ. Κυπρή], Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών, Λευκωσία, 2η έκδ, 2003.
• Λεοντίου Νίκος (επιμ.) (1983), Άσσια. Ζωντανές μνήμες βαθιές ρίζες μηνύματα επιστροφής, Πολιτιστικός Σύνδεσμος «Η Άσσια», Λευκωσία.
• Ξιούτας Π. (11978) Κυπριακή λαογραφία των ζώων. Δημοσιεύματα του κέντρου επιστημονικών ερευνών XXXVIII, Λευκωσία.
• Μιχαλακοπούλου-Χαραλάμπους Χαρίκλεια (1998), Περιστερωνοπηγή. Από την αρχαιότητα μέχρι το 1974, Προσφυγικό σωματείο «Ένωση Περιστερωνοπηγιωτών», Λευκωσία.
• Weaver W.W. (2002). The Origins of Trachanas: Evidence from Cyprus and Ancient Texts, Gastronomica, winter 2002,2,1.
• Valamoti SM. and Anastasaki S. (2009). A daily bread - prepared but once a year, Petit Propos Culinaire, 2009, pp. 75-101.
• Valamoti SM. (2002). Food remains from the Bronze Age Archondiko and Mesomeriani Toumba in Norhern Greece, Vegetation, History and Archaeobotany, II, 17-22.
• http://foodmuseum.cs.ucy.ac.cy/web/guest/allcivitems/civitem/1190#_bs_civitems_tabcyprus.tab3