Σόλοι

Σόλοι
Θέατρο των Σόλων

Το βασίλειο των Σόλων υπήρξε ένα από τα πιο σημαντικά βασίλεια της Κύπρου. Βρίσκεται στην βορειοανατολική ακτή κοντά στον κόλπο του Καραβοστασίου. Ο αρχικός οικισμός χρονολογείται στην Κυπρο-Αρχαϊκή Ι-ΙΙ περίοδο παρόλο που υπάρχουν ενδείξεις για πρωιμότερη κατοίκηση από Μυκηναίους αποίκους κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού. Η πόλη των Σόλων άνθισε κατά την Κλασσική, την Ελληνιστική, τη Ρωμαϊκή και την Πρωτοχριστιανική περίοδο. Τα ανασκαμμένα κατάλοιπα περιλαμβάνουν την οχύρωση της πόλης, το ναό της Αθηνάς, το Ελληνιστικό Ανάκτορο, το Ρωμαϊκό θέατρο, το Νυμφαίο, την Πρωτοχριστιανική Βασιλική και έναν μεγάλο αριθμό κινητών ευρημάτων τα οποία αντικατοπτρίζουν τα υψηλά πολιτιστικά επίπεδα και την ευμάρεια του βασιλείου αυτού.

Ιστορία

Η περιοχή των Σόλων είναι μια από τις σημαντικότερες αρχαιολογικές και τουριστικές θέσεις της Κύπρου. Εξαιτίας της κατοχής δεν έχουν γίνει προγράμματα συντήρησης του χώρου. Τις ζημιές που έχει υποστεί ο αρχαιολογικός χώρος έχουν αναφέρει πολλά άρθρα σε Τουρκοκυπριακές και ξένες εφημερίδες. Διάφορα έργα που γίνονται κατά καιρούς, όπως η υδροδότηση της περιοχής (Kibris 14.6.90, Cyprus Weekly 22.6.90), έχουν προκαλέσει πολλές ζημιές στα αρχαιολογικά κατάλοιπα τα οποία κινδυνεύουν και από την πυκνή βλάστηση που είναι φανερή σε φωτογραφίες που έχουν δημοσιευτεί στον Τουρκοκυπριακό τύπο (Turquise, Φθινόπωρο 1990, έκδοση 8, Cyprus Times 8.6.90 και 12.10.90). Έχουν επίσης συληθεί και μεγάλες ποσότητες αρχαιολογικού υλικού από τις αποθήκες της Καναδικής Αποστολής (The Guardian 11.8.76) και συχνά παρατηρούνται λεηλασίες και παράνομες ανασκαφές στους γύρω τάφους (Zaman 27.7.76). Το ανάκτορο στους Βουνούς σήμερα βρίσκεται μέσα σε στρατιωτική ζώνη και σύμφωνα με τον Τούρκικο τύπο, έχουν ισοπεδωθεί οι οχυρώσεις της πόλης (Old Magazine 3.5.82).

Ο Τουρκοκυπριακός τύπος (Haber 1.8.98) αναφέρει ότι τα πολύ σημαντικά ψηφιδωτά δαπέδου στο χώρο αυτό κινδυνεύουν να καταστραφούν ολοσχερώς αφού δεν συντηρούνται ενώ οι ‘αρχές’ αδιαφορούν πλήρως για την κατάσταση. Σε κείμενό της προς το Διευθυντή του Τμήματος Αρχαιοτήτων Κύπρου, η French Académie des Inscriptions et Belles-Lettres εξέφρασε τις αντιδράσεις της για την καταστροφή της αρχαιολογικής αυτής θέσης, για τη σύληση του υποστατικού και των αποθηκών της Καναδικής Αποστολής.

Θέατρο των Σόλων

Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι η πόλη των Σόλων κτίστηκε καθ’ υπόδειξη του Σόλωνα, προς τιμή του οποίου δόθηκε στην πόλη το όνομα της. Οι Σόλοι υπήρξαν ένα από τα αρχαία βασίλεια της Κύπρου και το 498 π. Χ. έλαβε μέρος στην εξέγερση εναντίον των Περσών ενώ αργότερα έστειλε βοήθεια στο Μέγα Αλέξανδρο κατά τις εκστρατείες του στην Ανατολή. Η πόλη άκμασε κατά την Ελληνιστική, τη Ρωμαϊκή και την Πρωτο - Βυζαντινή περίοδο.

Η αρχαία πόλη των Σόλων βρισκόταν στην κορυφή και στις παρυφές λόφου ο οποίος δεσπόζει μια από τις ευφορότερες παραλιακές περιοχές της βορειοδυτικής Κύπρου. Κατά μήκος της δυτικής πλαγιάς του λόφου απλώνεται μια γόνιμη κοιλάδα την οποία διατρέχει ποτάμι (Ποταμός του Κάμπου). Στο ανατολικό τμήμα της παράκτιας κοιλάδας επισημάνθηκε το 1927 από τη Σουηδική Αρχαιολογική Αποστολή το φυσικό κυκλικό αρχαίο λιμάνι της πόλης.

Η έκταση της αρχαίας πόλης των Σόλων έχει υπολογιστεί αλλά εκτός από το Θέατρο, δεν έχουν αποκαλυφθεί άλλα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα. Τις ανασκαφές στους Σόλους και στο [[Βουνί[]] ανέλαβε από το 1927 μέχρι το 1931 η Σουηδική Αρχαιολογική Αποστολή. Από το 1965 μέχρι την Τουρκική εισβολή του 1974 στους Σόλους διεξήγαγε έρευνα το Καναδικό Πανεπιστήμιο του Laval, Quebec. Επίσης το Τμήμα Αρχαιοτήτων έχει ανασκάψει αρκετούς τάφους στη γύρω περιοχή των Σόλων.

Το Ρωμαϊκό Θέατρο ανασκάφηκε το 1929 από τη Σουηδική Αποστολή. Χρονολογείται στα τέλη του 2ου αι. ή στις αρχές του 3ου αι. μ. Χ. Το Θέατρο κτίστηκε στη βόρεια πλαγιά λόφου πολύ κοντά στη θάλασσα. Το κοίλο του Θεάτρου, (το οποίο προτού ανασκαφεί ήταν εν μέρει ορατό στο ψηλότερο σημείο της βορειοανατολικής κατωφέρειας του λόφου) ήταν λαξευμένο στο βράχο του λόφου, είχε εξ ολοκλήρου καταστραφεί και ξανακτίστηκε το 1962 – 1964. Το κοίλο έχει διάμετρο 52 μ. και είχε κερκίδες από ασβεστόλιθο. Το ημικύκλιο της ορχήστρας έχει διάμετρο 17 μ. και χωριζόταν από το κοίλο με χαμηλό τοίχο. Το δάπεδο είχε υπόστρωμα από χαλίκια και καλυπτόταν από σκυροκονίαμα. Η σκηνή, η οποία είχε ορθογώνιο σχήμα (36,15 μ. Χ 13,20 μ.) σώζει σήμερα μόνο το υπόβαθρό της. Στο κοίλο έφτανε κανείς μέσω δύο παρόδων οι οποίες οδηγούσαν στην ορχήστρα.

Το 1931 η Σουηδική Αρχαιολογική Αποστολή απεκάλυψε στη θέση «Χολάδες» (σε ύψωμα 250 μ. από τη δυτική πύλη των καθορισθέντων τειχών της αρχαίας πόλης) μεγάλο σύμπλεγμα πέντε διαδοχικών ναών οι οποίοι χρονολογούνται από το 250 π. Χ. μέχρι τις αρχές του 4ου αι. μ. Χ. Δύο από τους ναούς ήταν αφιερωμένοι στην Αφροδίτη Ορεία, δύο στη Ίσιδα και ο πέμπτος στο Σέραπη (αρχές 4ου αι. μ. Χ).

Από το 1965 μέχρι το 1974 το Πανεπιστήμιο Laval, Quebec διεξήγαγε συστηματικές ανασκαφές σε διάφορα σημεία της θέσης «Παλαιά Χώρα». Η Αποστολή απεκάλυψε τα κατάλοιπα Παλαιοχριστιανικής βασιλικής στη βορειοανατολική πλευρά του λόφου. Επίσης ανασκάφηκαν τα κατάλοιπα μεγάλων διαστάσεων πλακόστρωτου χώρου (πιθανόν η Ρωμαϊκή Αγορά της πόλης) και στο κατώτατο άκρο της βόρειας πλευράς του λόφου βρέθηκαν διάφορα κτίρια που ανήκουν σε χρονολογικά διαδοχικές περιόδους. Στην ακρόπολη του λόφου βρέθηκαν μνημειώδεις τοίχοι ενώ στη Νεκρόπολη (η οποία βρίσκεται σε μικρή απόσταση στα νοτιοανατολικά της πόλης) βρέθηκαν 28 τάφοι που χρονολογούνται από την Κυπρο – Γεωμετρική μέχρι και την Ύστερο – Κλασσική περίοδο.

Τέλος, το 1972 το Τμήμα Αρχαιοτήτων ανέσκαψε 28 τάφους πάλι στη Νεκρόπολη των Σόλων. Όλοι οι τάφοι έχουν ακανόνιστο κυκλικό σχήμα με ορθογώνιο δρόμο και είναι λαξευμένοι στο φυσικό βράχο. Οι ανασκαφές των τάφων έδειξαν ότι η Νεκρόπολη των Σόλων ήταν σε χρήση από την Πρώιμη Γεωμετρική περίοδο μέχρι τη Ύστερη Αρχαϊκή περίοδο.

Πηγές

• http://www.mcw.gov.cy/
• Gagniers, J. des. 1975, “Excavations at Soloi” in: The Archaeology of Cyprus. Recent Developments, (ed.) N.Robertson, New Jersey, Noyes Press, pp. 211-232.