Αδαμάντιος Διαμαντής
Ο Αδαμάντιος Διαμαντής (Λευκωσία, 23 Ιανουαρίου 1900 - Λευκωσία, 28 Απριλίου 1994) ήταν Κύπριος ζωγράφος. Από τους σημαντικότερους Κύπριους καλλιτέχνες, θεωρείται ο πατέρας της Κυπριακής τέχνης. Έργα του σήμερα υπάρχουν σε ιδιωτικές συλλογές αλλά και στην Εθνική Πινακοθήκη της Λευκωσίας.
| Αδαμάντιος Διαμαντής | |
|---|---|
| |
| Προσωπικά Στοιχεία | |
| Γεννήθηκε | 1900 |
| Πέθανε | 1994 |
| Τόπος Γέννησης | Άσσια |
| Εθνικότητα | Κυπριακή |
Βιογραφία
Γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1900 αποφοίτησε το 1918 από το Παγκύπριο Γυμνάσιο.
Σπούδασε ζωγραφική στο St Martin ’s School of Art και στο Royal College of Art στο Λονδίνο . Στην Κύπρο επέστρεψε το 1926 εργάστηκε ως καθηγητής στην εκπαίδευση μέχρι το 1962.
Η προσφορά του στην τέχνη είναι τεράστια. Με έργα του που «διακρίνονται για τη βιωματική τους αφετηρία και επιβάλλονται με την εκφραστική τους αλήθεια, ο Διαμαντής μπορεί να θεωρηθεί σαν μια από τις καθοριστικές φυσιογνωμίες της σύγχρονης τέχνης.» Τα θέματά του είναι παρμένα κυρίως από την παράδοση και την ζωή της υπαίθρου του τόπου του, είναι ο κόσμος της Κύπρου έτσι όπως τον γνώρισε και τον αγάπησε.
Από το 1931 αρχίζει για τον Διαμαντή μια γόνιμη καλλιτεχνική περίοδος. Ταξιδεύει και σχεδιάζει συνέχεια μαζεύοντας υλικό για τα έργα του.
Ο καλλιτέχνης είχε πάντα στενή επαφή με όλες τις εκδηλώσεις της κυπριακής ζωής, στα χωριά και τις πόλεις. Αυτές τις εκδηλώσεις τις αναπαριστά με ένα δικό του εκφραστικό τρόπο στα περισσότερα έργα του. Μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά του έργα είναι: "Οι Λεύκες της Λαπήθου", "Στο Πανηγύρι της Παναγιάς του Άρακα", "Οι Αμαξάρηδες της Ασμάλτι", "Κορίτσια της Πάφου", "Αγωνίες" (σειρά από επτά πίνακες αρ. I - VII), "Ο Κόσμος της Κύπρου". Το τελευταίο είναι ίσως και το πιο σημαντικό του έργο.
Το 1936 ιδρύεται η Εταιρεία κυπριακών Σπουδών και με πρόταση του Διαμαντή, θέτει σαν κύριο στόχο την ίδρυση του Μουσείου Λαϊκής Τέχνης.
Ο Αδαμάντιος Διαμαντής πήρε μέρος σε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις και απέσπασε πολλά βραβεία και διακρίσεις για το έργο του. Το 1976 βραβεύεται από την Ακαδημία Αθηνών για το «αξιόλογο καλλιτεχνικό του έργο, και για τις υπηρεσίες που πρόσφερε στην πατρίδα του ως καθηγητής και ως ιδρυτής του Μουσείου Λαϊκής Τέχνης».
Τον Διαμαντή συνέδεε στενή φιλία με το μεγάλο Έλληνα ποιητή Γιώργο Σεφέρη, τον οποίο και ξενάγησε στην Κύπρο, ενώ του αφιέρωσε το μνημειώδες και ιδιαίτερα αξιόλογο έργο του «Ο κόσμος της Κύπρου». Το έργο αυτό , ζωγραφισμένο σε 11 τελάρα και με συνολικές διαστάσεις 17,50 μέτρα μήκος και 1,75 μέτρα ύψος, έγινε μεταξύ 1967-1972.Ο τίτλος του έργου είναι δανεισμένος από τον Σεφέρη.
Το 1989 τιμάται από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1993 η Πολιτεία τον τιμά με το Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών.
Απεβίωσε το 1994.
Έργα
Τα έργα του ήταν εμπνευσμένα κυρίως από τη φύση, σημαντικότερο έργο του θεωρείται ο πίνακας «Ο κόσμος της Κύπρου», με διαστάσεις 17,50 μέτρα μήκος και 1,75 μέτρα ύψος, που το ζωγράφισε ανάμεσα στα 1967 - 1972. Σε κείμενο που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΑΓΩΝ (12 Ιουνίου 1975) με τίτλο, Αδαμ. Διαμαντή: Ο κόσμος της Κύπρου,ο Γ.Χατζηκωστής παρουσιάζει το βιβλίο του ζωγράφου με τίτλο «Ο κόσμος της Κύπρου» - Αφήγηση (12 Ιουνίου 1975), καταλήγοντας με το χαρακτηρισμό για το "δίκλωνο έργο του Διαμαντή".
Μετά το θάνατό του, ο γιος του δώρισε τη βιβλιοθήκη του, που περιλάμβανε 1.200 βιβλία, στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.
«Ο Κόσμος της Κύπρου» και η ιδιαίτερη σχέση με την Άσσια και τους ανθρώπους της
Γνωρίζουμε από τις αφηγήσεις των πατεράδων και των παππούδων μας ότι ο Αδάμαντιος Διαμαντής είχε μια ιδιαίτερη αγάπη για την Άσσια και τους ανθρώπους της. Στήριξε σημαντικά και ενθάρρυνε το μεγάλο λαϊκό ζωγράφο της Κύπρου και της Άσσιας, Μιχαήλ Κάσιαλο, στα πρώτα του βήματα. Ίσως πολύ λίγοι γνωρίζουν πώς αυτή η σχέση και οι συχνές επισκέψεις του Α. Διαμαντή στην Άσσια και στα καφενεία της, έχουν εκφραστεί μέσα από την καλλιτεχνική του δημιουργία. Στο σημαντικότερο ίσως έργο του Α. Διαμαντή, «Ο Κόσμος της Κύπρου», μια φράση που όπως ο ίδιος μαρτυρεί, την δανείστηκε από το μεγάλο ποιητή του ελληνισμού Γιώργο Σεφέρη, με τον οποίο διατηρούσε πολύ στενούς φιλικούς δεσμούς, οι άνθρωποι της Άσσιας καταλαμβάνουν μια ξεχωριστή θέση.
Ο πίνακας ζωγραφίστηκε κατά τη διάρκεια των ετών 1967 - 1972 και είναι βασισμένη πάνω σε σχέδια που έγιναν από το 1931 μέχρι το 1970. Ο καλλιτέχνης ομολογεί ότι η ιδέα μιας μεγάλης εικόνας είχε γεννηθεί μέσα του από το 1957, χρονιά κατά την οποία πραγματοποίησε την πρώτη του ατομική έκθεση στη Λευκωσία, μέσα σε πραγματικά δύσκολες συνθήκες για την Κύπρο. Είχε συλλάβει τότε την ιδέα πως αντί να έχει 116 εικόνες και άλλα σχέδια στη μεγάλη χορευτική αίθουσα του Λήδρα Πάλας, μια συνεχής εικόνα που θα κάλυπτε τους τοίχους γύρω θα 'ταν μια συνθετική προσπάθεια με κάποιο σκοπό.
Τα τεχνικά θέματα και η επιλογή των υλικών που έπρεπε να χρησιμοποιήσει ο καλλιτέχνης ήταν μια μεγάλη πρόκληση και αφιέρωσε αρκετό χρόνο μέχρι να κατασταλάξει. Το πλήθος δοκιμών και προσχεδίων, οι αναστολές και το αίσθημα αμφιβολίας και αμφισβήτησης που διακατέχει κάθε αληθινό καλλιτέχνη κράτησαν μερικά χρόνια. Όπως ο ίδιος αναφέρει, «στις 11.1.1971 αποφάσισα επιτέλους να προχωρήσω με την Δημογραφία [αρχική σκέψη για τον τίτλο του έργου που αποδίδει στον φίλο του μ. Ανδρέα Χριστοφίδη, τέως Διευθυντή του Ρ.Ι.Κ.]. Η ώρα 12.15 μ.μ. άρχισα. Ήμουν ακράτητος. Δούλευα εντατικά όλη την ημέρα και όλη τη βδομάδα μέχρι το Σάββατο 16.1.1971. Πολύ εντατικά και νύκτα κάποτε. ...»
Ο Α. Διαμαντής χώρισε το έργο σε συνολικά έντεκα τελάρα τα οποία αριθμεί και αναφέρεται σ' αυτά από το ένα μέχρι το έντεκα. Όλες οι πιο κάτω αναφορές του καλλιτέχνη αφορούν παραστάσεις που ζωγράφισε στα διάφορα σημεία του έργου και προσδιορίζονται με βάση την αρίθμηση των τελάρων.
Όπως αποδεικνύεται από την αφήγηση του, ο Α. Διαμαντής, δεν ήταν ένας αποστασιοποιημένος παρατηρητής της ζωής της υπαίθρου και των ανθρώπων της. Με κάποιους είχε συνδεθεί φιλικά και γνώριζε αρκετά για τα ενδιαφέροντα τους και για τη ζωή τους. Όμως είναι ευδιάκριτο ότι, ακόμα και αυτούς που απλά του τράβηξαν την προσοχή, ουδέποτε τους κοίταξε αφ' υψηλού. Απεναντίας, κοίταξε τους ανθρώπους της Κύπρου με απέραντη αγάπη και θαυμασμό. Ήταν βέβαιος για τις ραγδαίες και αμετάκλητες αλλαγές που έφερνε ο εικοστός αιώνας και θέλησε να κρατήσει σαν φυλακτό ένα δείγμα από τον «Κόσμο της Κύπρου», ενός ανόθευτου και αγνού κόσμου που ο ίδιος παρατηρούσε με δέος, αλλά ταυτόχρονα και με τη βεβαιότητα ότι σύντομα δε θα υπήρχε.
Εργογραφία
-Οι Φυτεύτριες, (1932/33)
-Ο κόσμος της Κύπρου (1967-1972)
-Οι Λεύκες της Λαπήθου
-Στο Πανηγύρι της Παναγιάς του Άρακα
-Οι Αμαξάρηδες της Ασμάλτι
-Κορίτσια της Πάφου
-Αγωνίες
Πηγές
- https://el.wikipedia.org/wiki/Αδαμάντιος_Διαμαντής
- http://library.ucy.ac.cy/el/library/donation/adamantios-diamantis
- http://assia.org.cy/eidikes-meletes/227-adamantios-diamantis-assia-study.html
- Αδαμάντιου Διαμαντή, «Ο Κόσμος της Κύπρου - Αφήγηση», Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου, Λευκωσία, 1991. Αφιερώσεις.
- Ελένη Σ. Νικήτα, «Αδαμάντιος Διαμαντής - η ζωή και το έργο του», Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου, Αθήνα, 1998, φωτογραφίες από το έργο «Ο Κόσμος της Κύπρου»