Ιερά Βασιλική και Σταυροπηγιακή Μονή της Παναγίας του Κύκκου
Η "Ιερά Βασιλική και Σταυροπηγιακή Μονή της Παναγίας του Κύκκου" βρίσκεται στην οροσειρά του Τροόδους στη βουνοκορφή του Κύκκου, γνωστή και ως "Θρονί της Παναγίας" κοντά στον Όλυμπο. Είναι κτισμένη σε πλούσια βλάστηση και δέντρα έτσι ώστε οι μοναχοί να αφιερώνονται απρόσκοπτα στην προσευχή και την άσκηση. Αποτελεί αναμφίβολα ένα από τα πιο πλούσια και πιο φημισμένα μοναστήρια της Κύπρου. Ονομάζεται "Βασιλική" διότι κτίστηκε κατά τη Βυζαντινή Εποχή από τον τότε Βυζαντινό Αυτοκράτορα Αλέξιο Α' Κομνηνό (1081-1118) και "Σταυροπηγιακή" διότι στα θεμέλιά της είχε τοποθετηθεί σταυρός.
Ιστορία - Ίδρυση
Το μοναστήρι της Παναγίας του Κύκκου, ιδρύθηκε κατά τη Βυζαντινή Εποχή από τον τότε Βυζαντινό Αυτοκράτορα Αλέξιο Α' Κομνηνό.
Ο ναός
Ο ναός κτίστηκε για να τοποθετηθεί εκεί η Αγία Εικόνα της Παναγίας. Αρχικά ήταν ξύλινος και διακοσμημένος με υπέροχες τοιχογραφίες. Δυστυχώς οι πυρκαγιές που ξέσπασαν κατά το 1365 και αργότερα το 1541 προξένησαν μεγάλες ζημιές κι έγιναν η αιτία για την καταστροφή πολλών από τις τοιχογραφίες αυτές. Ο ναός τότε ανακαινίσθηκε πλήρως και αντί ξύλου χρησιμοποιήθηκε πέτρα. Όμως πάλι από τις πυρκαγιές που ξέσπασαν το 1751 και το 1813 κάηκαν οι κοιτώνες των μοναχών, χάθηκαν ανθρώπινες ζωές, καταστράφηκε το εσωτερικό του ναού και πολύτιμα έργα τέχνης, χειρόγραφα και ιστορικά έγγραφα. Ο ναός είναι ρυθμού βασιλικής μετά τρούλλου. Αρχικά ήταν μονόκλιτος, ενώ αργότερα μετατράπηκε σε τρίκλιτο με το μεσαίο να είναι αφιερωμένο στην Παναγία, το δεξιό στους Αγίους Πάντες και το αριστερό στους Αρχαγγέλους Γαβριήλ και Μιχαήλ. Το εικονοστάσιο, με την περίφημη Εικόνα της Παναγίας του Κύκκου να βρίσκεται στο μέσο, κατασκευάστηκε το 1755 και μαζί με τις εικόνες, σώθηκαν από θαύμα κατά την τελευταία πυρκαγιά του 1813.
Το μουσείο του μοναστηριού
Η εικόνα της Παναγίας του Κύκκου
Η εικόνα της Παναγίας του Κύκκου αγιογραφήθηκε από τον Απόστολο Λουκά και απεικονίζει την Παναγία να κρατά με το δεξί της χέρι το Χριστό. Το 1576 η εικόνα επικαλύφθηκε για πρώτη φορά με αργυρή και επίχρυση πλάκα και επικαλύφθηκε ξανά το 1795. Το πρόσωπο της Παναγίας είναι σκεπασμένο και ποτέ δεν αποκαλύπτεται. Ένας πιθανός λόγος είναι γιατί έτσι το θέλησε ο αυτοκράτορας Αλέξιος ή άλλος λόγος είναι για να εμπνέει περισσότερο σεβασμό. Σύμφωνα με μαρτυρίες, οι μόνες περιπτώσεις που οι μοναχοί αποκάλυψαν την εικόνα ήταν σε περιόδους ανομβρίας και αφού πρώτα την μετέφεραν στη γειτονική κορφή, το λεγόμενο "Θρονί", όπου έψαλλαν σχετική παράκληση. Όμως ακόμα και τότε το έκαναν, χωρίς να βλέπουν το πρόσωπο της Παναγίας, κρατώντας Την με τρόπο ώστε να κοιτά τον ουρανό. Η εικόνα αυτή της Παναγίας της Κυκκώτισσας έγινε πολύ αγαπητή στο λαό ο οποίος την ύμνησε με πάμπολλα δημοτικά τραγούδια.