Ιερός Ναός Παναγίας Φανερωμένης (Λευκωσίας)
| Ιερός Ναός Παναγίας Φανερωμένης | |
|---|---|
| |
| Ιερός Ναός Παναγίας Φανερωμένης | |
| Ιστορία Ίδρυση | |
| Ίδρυση | 1872 μ.Χ. |
| Γεωγραφικά Στοιχεία | |
| Συντεταγμένες | 35.2, 33.3 |
| Στοιχεία Επικοινωνίας | |
| Διεύθυνση | Οδός Φανερωμένης, στην παλιά Λευκωσία |
| Ιστοσελίδα | |
| ΝΑΟΣ ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣ | |
Ο Ιερός Ναός της Παναγίας Φανερωμένης κτίστηκε το 1872 μ.Χ. και είναι ο μεγαλύτερος σε μέγεθος ορθόδοξος ναός στην εντός των ενετικών τειχών Λευκωσίας. Πήρε το όνομά του από το ομώνυμο γυναικείο μοναστήρι που υπήρχε αρχικά εκεί. Σύμφωνα με ιστορικές αναφορές η εκκλησία χρονολογείται από το 1300 μ.Χ. όμως με τη σημερινή μορφή της κτίστηκε το 1872-73.
Ιστορία - Ίδρυση
Ο πρώτος ναός χρονολογείται στα Μεσαιωνικά χρόνια και ήταν αρχικά ορθόδοξο γυναικείο μοναστήρι. Οι μοναχές του ήταν υφάντριες μεταξωτών που ασχολούνταν κυρίως με τις φιλανθρωπίες. Το μοναστήρι πιθανότατα διαλύθηκε μετά την κατάληψη της Λευκωσίας από τους Τούρκους το 1571 μ.Χ. Οι Τούρκοι στη συνέχεια επιχείρησαν να μετατρέψουν το ναό του σε τζαμί χωρίς επιτυχία αφού οι ιμάμηδες που διορίζονταν πέθαιναν λίγο καιρό μετά που αναλάμβαναν καθήκοντα. Το 1938 κτίστηκε νέο κωδωνοστάσιο ενώ η σημερινή μορφή της εκκλησίας κτίστηκε το 1872-73 μ.Χ. Το μοναστήρι ανήκε στην Παναγία Φανερωμένη και σύμφωνα με ιστορικές αναφορές σε μια από τις πολλές ανοικοδομήσεις του μοναστηριού η εικόνα της Παναγίας Φανερωμένης είχε χαθεί ή κλαπεί. Μετά από όραμα η εικόνα "φανερώθηκε". Τα εγκαίνια του σημερινού ναού έγιναν στις 5 Ιουνίου 1911 από τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Κύριλλο Β'.
Αρχιτεκτονική
Ο ναός είναι τύπου τρίκλιτης βασιλικής με τρούλλο, φανότρουλλο, γεγονός που δείχνει ότι κτίστηκε με επιδράσεις από τη δυτική αρχιτεκτονική. Γύρω από το ναό υπάρχουν υδρορροές που απεικονίζουν συμβολικές μορφές ανθρώπων και ζώων οι οποίες κατασκευάστηκαν από Κύπριους λιθογλύπτες. Στον περίβολο της εκκλησίας είναι κτισμένο από το 1930 το Μαυσωλείο για τη φύλαξη των Ιερών Οστών των σφαγιασθέντων από τους Τούρκους την 9η Ιουλίου 1821, Αρχιεπισκόπου Κυπριανού, αρχιερέων και προκρίτων της Κύπρου.
Εσωτερικό Ναού
Ιδιαίτερα ξεχωριστό για την εκκλησία της Φανερωμένης είναι το εσωτερικό της και συγκεκριμένα το εικονοστάσι που χρονολογείται από το 1659 μ.Χ. Είναι ξυλόγλυπτο και επιχρυσωμένο. Απεικονίζει σκηνές από την Παλαιά και Καινή Διαθήκη και οι εικόνες χρονολογούνται από το 16ο μέχρι τον 20ο αιώνα. Άξια θαυμασμού είναι η Αγία Τράπεζα και ο Δεσποτικός Θρόνος, έργα του Κύπριου ξυλογλύπτη Μ. Ταλιαδώρου, η απεικόνιση των τεσσάρων Ευαγγελιστών, έργο του Αδαμάντιο Διαμαντή και οι λιγοστές τοιχογραφίες που είναι έργο του Κύπριου ζωγράφου Ιωάννη Κισσονέργη.
Η εικόνα της Παναγίας Φανερωμένης
Η θαυματουργός εικόνα της Παναγίας Φανερωμένης χρονολογείται στο 14ο αιώνα και απεικονίζει την Παναγία σαν Οδηγήτρια. Δεξιά και αριστερά εικονίζονται οι έξι άγιοι υμνογράφοι που ύμνησαν τη Θεοτόκο ενώ η εικόνα φυλάσσεται εντός του Ιερού Βήματος και εκτίθεται στον κυρίως ναό μόνο κατά τις Θεομητορικές εορτές. Στο εικονοστάσι έχει τοποθετηθεί ένα αντίγραφο της εικόνας, φιλοτεχνημένο το 1924 από τον Κύπριο ζωγράφο Αδαμάντιο Διαμαντή. Η εικόνα είναι καλυμμένη με ασημένιο και επιχρυσωμένο κάλυμμα του 1851.
Τα κτίρια του Ναού
Γύρω από το ναό υπάρχουν διάφορα κτίρια. Στα ανατολικά βρίσκεται το σχολείο Φανερωμένης, γνωστό ως Παρθεναγωγείο Φανερωμένης το οποίο κτίστηκε από την εκκλησία το 1925 και ανακαινίστηκε πλήρως το 2001. Είναι νεοκλασικού ρυθμού και σήμερα στεγάζει το Δημοτικό και Γυμνάσιο Φανερωμένης. Βορειοδυτικά του ναού βρίσκεται η βιβλιοθήκη Φανερωμένης η οποία άρχισε τη λειτουργία της το 1934 και σήμερα το περιεχόμενό της έχει μεταφερθεί στο Ίδρυμα Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ' στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου. Στα νότια του ναού βρίσκονται οι αίθουσες κατηχητικών σχολείων που κτίστηκαν το 1953-1954. Τέλος, στη βόρεια πλευρά του ναού βρίσκονται τα γραφεία του ναού, ένα διώροφο κτίριο με ιδιαίτερα εντυπωσιακή νεοκλασική πρόσοψη.