Κυπριακές Παροιμίες

Παροιμίες	Μετάφραση
"Αθκιασερος παπάς, θάφκει τζαι ζωντανούς"	"Παπάς χωρίς δουλειά θάβει και ζωντανούς"
"Άλλα 'ν' τ' αμμάδκια του λαού τζι άλλα του κουκουφκιάου, τζιαι άλλα εν του αλουπού που κάμνει πάου πάου"	"Άλλα, (διαφορετικά) είναι τα μάτια του λαγού, άλλα της κουκουβάγιας και άλλα της αλεπούς που (όταν ""κλαίει"") κάνει πάου πάου".
"Άλλαξεν ο Μανωλιός τζι έβαλεν τα ρούχα του αλλοιώς"	"Άλλαξε ο Μανωλιός κι έβαλε τα ρούχα του αλλιώς"
"Άμαν εν πάει ο Μωάμεθ είς το βουνό, πάει το βουνό εις τον Μωάμεθ."	"Όταν δεν πάει ο Μωάμεθ στο βουνό, πάει το βουνό στο Μωάμεθ."
"Αν ήταν η αζούλα πούζα, ήθεν να πουζιάσει ούλος ο κόσμος"
"Αν κάμει ο Μάρτης δκυο νερά τζαι ο Απρίλης άλλον έναν χαρά σε τζίντον γεωργόν πόσχει πολλά σπαρμένα"
"Απόν αππέξω του χορού, πολλά τραούθκια ξέρει."	"Όποιος έιν' έξω απ' το χορό ξέρει πολλά τραγούδια."
"Απόν ακούει, τερκάζει"
"Απόν ακούει του γονιού , παραγωνιάς τζιμάτε."	"οταν δεν ακούς τούς γονείς , κοιμάσαι παράμερα."
"Aπόν αντρέπεται, ο κόσμος εν δικός του"
"Από σιει μούγια, μουγιάζεται."	"Κάποιος προσπαθεί να διώξει την μύγα μόνο αν αυτή κάθεται επάνω του." ή "όποιος έχει τη μύγα, μιγιάζεται"
"Απο 'σιει πούζαν τζιαι παιδίν στο γάμον τι γυρεφκει"
Απόν 'θέλει να πάει στον μύλον, 5 μέρες κοσσινίζει."	"Όποιος δεν θέλει να πάει στον μύλο, κοσκινίζει για 5 μέρες."
"Απόν φορτώνει πόσσω σου, τάνα του να φορτώσει.
"Απ' ον μπορεί να δέρει το γάρο, δέρνει το σαμάν	"κάποιος που δεν μπορεί να κάνει η να πει κάτι σ' εκείνον που του έφτεξε, τα βάζει με άλλον"
"Απ' ον σε ξέρει, ακριβά σε γοράζει"	"Οποιος έχει έσοδα τριαντα δύο και έξοδα τριάντα είναι πάντα νοικοκύρης, όποιος όμως ξοδεύει τριάντα δύο και έχει έσοδα τριάντα τον παίρνουν στην φυλακή και δεν τον λυπούνται."
"Απού σοθκιάζει τριάντα θκυό τζαι ξοθκιάζει τράντα εν νοικοτζύρης πάντα. Απου ξοθκιάζει τριάντα θκυό αλλά σοθκιάζει τράντα, στη φυλακή τον παίρνουσι τζαι εν του διούν αμάντα"	"Οποιος έχει έσοδα τριαντα δύο και έξοδα τριάντα είναι πάντα νοικοκύρης, όποιος όμως ξοδεύει τριάντα δύο και έχει έσοδα τριάντα τον παίρνουν στην φυλακή και δεν τον λυπούνται."
"Απου πονεί πάει στον γιατρόν τζιαι απού διψά πάει στην βρύσιν."	Αυτός που έχει το πρόβλημα πρέπει να ψάξει για την λύση
΄Ακουε μεγάλο αμπέλι τζαι πέρνε μιτσί καλάθι"	"΄Ακουγε για μεγάλο αμπέλι αλλά πάρε μαζί σου μικρό καλάθι"
"Άκουε πολλά τζαι πίστεφκε λία"
Από΄ σσιει γειτον εσσειει όσιον τζια΄αποσιει όσιον τζιμάτε"	δηλαδη οποιος εχει γειτονα θα τον βοηθίσει στις δυσκολες στιγμες
"Απ΄όν έσχει νούν έσχει πόθκια"
"Ασχιμοφόρε τζαι μεν ριάς"
Αλλα λογια θκιε παπα	οταν απαντα ο αλλος κατι ασχετο απο αυτο που το λες
"Από το ρίφιν ρίφι, τζιαι γερόκλιαρον αρνί"¨
"Απού Γερόκλιαρο αρνί τζιαι κοκκορίφι ρίφι"	Αυτή η παροιμία θέλει να πει, για καλά γερά και υγειές ερίφια , ο επιβήτορας αρσενικός πρέπει να είναι νεαρό ερίφι, ενώ αντιθέτως στα πρόβατα ο επιβήτορας αρσενικός πρέπει να είναι μεγάλης ηλικίας.
"Άλλην μας εδείξαν τζ΄άλλην μας εμπείξαν!!!"
"Ανάγιως τον κολλιό να σου φκάλει τα μάθκια σου"
"Απ' αγκάθιν φκαίνει ρόδον"
"Βουνό με βουνό εν σμίει"
"Βούρα θκιέ τζιαι φτάννω σε"
"Δώστου πελλού λουκάνικον, να σου πει εν ζαβόν"
"Δωστου πελλου αγγουρι να σου πει εν ζαβον"
"Δώκε θάρρος του χωρκάτη να μπει με τες ποϊνες στο κρεβάτι"
"Εγιώ στραώνω τζαι πουλώ τζαι εσύ άμπλεπε τζαι γόραζε"
"Είπαν τον πελλόν, τζαι επέλλανεν"
"Έλα παππού να σου δείξω τ' αμπέλια σου."
"Εν της παπαθκιάς τα ξύλα"	"Τα ξύλα ανήκουν στην παπαδιά (και έτσι τα προσέχει περισσότερο)"
"Ένας παπάς δκυό εκκλησιές της μιας γελά της"	Λέγεται ότι κάποιος κάνει πολλά πράγματα ταυτόχρονα και σίγουρα αφήνει κάτι πίσω
Έπαρτον εις τον γάμο σου να σου πεί τζαι του χρόνου"
"Ετσύλησεν ο τέντζερης, τζαι ήβρεν το καπάτζιν"
"Ετσύλισεν το στουπομα τζαι ιβρεν την μαιρισσαν"
"Επίεν ο φτωχός να αρμαστεί τζαι μίτσιανε η νύχτα"
"Έφκαλεν η γλώσσα μου μαλλιά"
"Εφκίκεν κούππα άπαννη"
"Εδώκαν μου αυκό τζιαι ζητούν την όρνιθα"
Εν ο νούς σου τζιαι μια λίρα τζιαι γυρίζει βύρρα βύρρα
"Ζήσε Μάη μου να φάεις τριφύλλιν"
"Η μάνα εν μαννα"	Η μητερα ειναι σαν δώρο απο τον Θεό
"Η καθαριότητα εν μισή αρκογκιά"
"'Ηβρες φαί, φάε, ήβρες ξύλο, φύε"
" Η απάντηση του πελλού εν η σιωπή"
"Η Γλώσσα κόκκαλα δεν έσσιη τζιέ κόκκαλα τσακκίζει"
"Η νύφη αντα να γενηθεί της πεθεράς ημιάζει"
"H αντροπή εν πουκα' στο πάπλωμα"
"Η αρκή εν το ήμισυ του παντός"
"Θέλει την πίττα σωστή τζαι τον σιύλλον χορτάτον"
"Θώρε την κρυάδα τζιαι μύραζε το πάπλωμαν"
"Καλός καλός ο σιοίρος μας, μα εφκέιν χαλαζιάρης"
"Κάτσε την μμάππα χαμαί."	"Άφησε την μπάλα κάτω." (Δηλ. Μην κάνεις τον έξυπνο)
"Καμήλα κλάννει στο Πεντάκωμον"
"Καμηλάρη καλημέρα, καμηλάρη καλημέρα"
"Κάλλιον πέντε τζιαι στο σιέρην παρά δέκα τζιαι καρτέριν"
"Κάμε το καλό τζιαι ρίψετο στο γυαλό"
"Κάμνεις τον ψύλλον κάμηλον"
"Κατά που σου κάμνουν κάμνε τζιαι κατζία μεν κρατάς"
Λείπει ο Μάρτης που τη Σαρακοστή;
Λαμνε να δεις που βρεσσει
"Μάρτης Γδάρτης τζαι Παλλουκοκάφτης"	Δηλαδή κατά το Μάρτη έχουμε κρύο που γδέρνει και ζέστη που καίει τα παλλούκια. Τα δύο άκρα.
*Τον Μάρτη ξύλα φύλαε μεν κάψεις τα παλλούτζια	Δηλαδή κατά το Μάρτη έχουμε κρύο που γδέρνει και ζέστη που καίει τα παλλούκια. Τα δύο άκρα.
"Μάθε τέχνη τζαι κρέμαστιν εις το παλούτζι"
"Μεγάλον βούκκον φάε, μεγάλον λόον μεν πεις"	Μεγάλη μπουκιά φάε, μεγάλη κουβέντα μην πεις
"Με τον συγγενή σου φάε πιε τζιαι αλίσβερίσιι μεν κάμεις"
Με τους συγγενείς σου να τρως και να πίνεις αλλά ποτέ μ' αυτούς εμπορικές πράξεις να μην κάνεις.
Με ξένον κώλο κλάννω τζι εγιώ…
Δηλαδή, με ξένα μέσα, με ξένες πλάτες, καυχιέμαι, κάνω του κεφαλιού μου…
"Με συγγενή σου φάε πιε, τζι’αλίσβερίσια μεν κάμεις"
"Μια παδκιά του γέρου αξίζει σίλιες του παιδκιού"
"Να σου δώσει η μούλα η γεραφώνα"	"Να πάρεις από το μουλάρι που εγκυμονεί (Δηλαδή δεν θα πάρεις, αφού ως γνωστό το μουλάρι, που είναι διασταύρωση γαιδάρου καί αλόγου δεν μπορεί να αναπαράγει"
Να ππέσει τάφκον που τον κώλον της εν θα σπάσει.	Αν πέσει τ΄ αβγό απ΄ τον κώλο της δεν θα σπάσει. Λέγεται για τις πολύ κοντές γυναίκες.
"Να ποταβρίζεσαι ώσπου φτάνει το σιέριν σου"
Ξεροκέφαλος κεφάλα λαλεί ο πόντιος
Ξένος πόνος ούλλον γέλιον
"Ο Θεός αγαπά τον κλέφτη αλλά αγαπά τζιαι τον νοικοτζύρη."
"Ο κάττος τζι αν εγέρασεν τα νύσια που 'σιεν έσιει."	"Ο γάτος, έστω κι αν έχει γεράσει, έχει τα ίδια νύχια όπως πριν."
Ο γάρος ο οκνιάρης εν τζαι βαρυγομαρκάρης."	"Ο γάιδαρος ο τεμπέλης πάντοτε βαρυφορτώνεται."
Όποιος θέλει τα πολλά, χάνει τζαι τα λία"
"Όπου λαλούν πολλοί πετεινοί, αρκεί να ξημερώσει"
"Όπου φτωχός τζ' η μοίρα του"
Ότι αθυμάσε, χέρεσε"
"Ο νούρος του σιύλλου εν ισσιώννει"
"Ούλοι λέσιν τζαι πολέσιν, τζι ο πελλός τζι που πονεί"
Ο άδρωπος ο γυναξιής τρώει πάντα της κκελλές του"
"Ο κωλος ο τιτσιρος ειδεν το βρατζιν τζ’ εσιεστιν"
"Όμορφον μωρό στη σούσαν άνοστον στη γειτονιάν"
"Ο ξένος τζι' ο στραβός εν έναν"
Ο κάττος τζι' ο καλόηρος το ψάριν αγαπούν το"
"Όπως έστρωσες να τζοιμηθείς"
"Ο πελλός θέλλει τον αντίπελλο του"
"Όποιος φκιάζεται σκοντάφκει"
"Όποιος φατσίσει στο ανώβλιν θωρεί τζαι το κατώβλιν"
ο κλέφτης τζιαι ο ψέφτης τον πρώτο γρόνο σιαίρουνται"
"Ο ψηλός τρώει τα σύκα"
"Παπάς μου λειτουρκε δκυό εκκλησιές, της μιας γελά της"
Ένας παπάς δυό εκκλησιές, τη μια την αφήνει αλειτούργητη	Λέγεται ότι κάποιος κάνει πολλά πράγματα ταυτόχρονα και σίγουρα αφήνει κάτι πίσω]
"Παίζει τον πελλόν για να φκει σκάρτος"
"Παρα να συντηχάνεις καλύττερα να κλάνεις"
"Παφίτην αναγιώνεις, χρυσάφιν νεκατώνεις"	Όταν μεγαλώνεις ή γνωρίσεις Παφίτη (άνθρωπο με καταγωγή την περιοχή Πάφου της Κύπρου), είναι τόσο καλός ανθρωπος - πολύτιμος όπως το χρυσάφι.
"Παφίτην αναγιώνεις , σκατζόσσυρον μερώνεις"	Μην προσπαθείς να εκπαιδεύσεις Παφίτη (άνθρωπο καταγόμενο από την περιοχή Πάφου της Κύπρου), είναι ανώφελο και ακατόρθωτο όπως να εκπαιδεύεις σκάντζόχοιρο.
Πέζε του γάρου λύρα να χορεύκει βύρα βύρα."
"Πέρα βρέχχει, στην Καραμανιά χχιονίζει"	όταν κάποιος δεν καταλαμβένει τι του λέμε
"Πέψε τον πελλόν τζαι λάμνε ταπισόν του"	"μην έχεις εμπιστοσύνη σε ένα τρελό"
"Πρέπει να το 'σιει η κούτρα σου να κατεβάζει φτείρες"
"Που σου νέφκω, που παεις"
"Πόθεν είσαι θκιέ; Κουτσιά εμαήρεψα"	Όταν ρωτάς κάτι κάποιον και παίρνεις άσχετη απάντηση
"Πε, πε εν να το πει τζι ο κώλος του"
Ππέφτουν τα ποξαμάθκια τζει που 'ν έσιει δόντια"
"Ρίφκε αβκά πας τον τοίχον."	"Ρίχνε αυγά απάνω στον τοίχο." δηλαδή είναι ανώφελο*
Ρωτώντας πας στην πόλη"
Σσύλλον πλύννεις, σσύλλον λούσεις, πάλε σσυλιές μυρίζει."	"Όσο και να λούζεις ένα σκύλο, πάλι θα μυρίζει σαν σκύλος."
Σσύλλος που λάσει εν δακάνει"
"Σταφύλιν φάε τζι αμπέλιν μεν ρωτάς."	"όταν κάποιος σου προσφέρει κάτι να το δέχεσαι χωρίς παραξενιές και διαμαρτυρίες"
"Στην ανερκάν φελά τζαι το χαλάζιν"
"Στου κουφού την πόρτα, όσο θέλεις βρόντα!"
"Στο σπίτιν του κρεμμασμένου μεν μιλάς για σιοινήν"
"Στο καλάθιν εν χόρώ στο κοσιήνη περισσεύκω"
Τα πολλά λόγια εν φτώσεια"
"Τζείνος που ρέσσει τζαι εν λαλεί με γεια σου με καλώστον στο παναϊρι έπαρτον τζαι όσα σου δώκουν δώστον"
"Tζαι τζεινον που τον σιαιρετας τζαι εν σου πολοετε στο παναϊρι επαρτον να δεις πως εν πουλιεται"	"Tζαι τζεινον που τον σιαιρετας τζαι εν σου πολοετε στο παναϊρι επαρτον να δεις πως εν πουλιεται"
"Τζιλούν το αφκό με την μαναβέλα"
"Το γέλιο της Παρασκευής, το κλάμα του Σαββάτου"
"Το γινάτι φκάλει αμάτι"
"Το λαμπρόν τζει που πέφτει κρούζει."	"Η φωτιά καίει εκεί που χτυπά."
"Το κρίμα εν πάστο κλίμα"
"Το σσυλλί σου τζαι το παιδί σου όπως το μάθεις"
"Τον Μάρτη ξύλα φύλαε, μεν κάψεις τα παλλούτζια"	τον Μάρτη κάνει κρύο και φρόντισε να φυλάξεις ξύλα, αλλιώς θα χρειαστεί να κάψεις τα παλούκια για να ζεσταθείς
"Τον αράπη τζαι αν τον πλύννεις το σαπούνι σου χαλάς"
"Του πελλού η απάντηση εν η σιωπή
"Τον ποντικόν η τρύπα εν τον εφόρεν τζαι 'τραβαν τριζοκολόκα"
"Τζινούρκον είσαι κόσιηνο τζιαί που να σε κρεμάσω"
Τα γεριμα τα κατσαρα να μεν εκορακουσαν, τα λογια τα παραξενα να μεν μου τα λαλουσαν "
"Τον αλουπον η τρυπα του εν τον εχωρεν τζιε τραβαν τζιε τριζοκολοκαν"
Το 'ναν σιέριν νυφκει τ' άλλον τζαι τα θκυό το πρόσωπον"
"Τάσσει φούρνους ποξαμάθκια"
"Τα μακρά κοντά εγινήκασιν"
"Τάσσω τ' αμπέλια μου ν' αρμάσω τα παιθκιά μου"
"Το έξυπνον πουλλίν που την μούττη πιάνεται"
"Τζει που βρέσσιει φαίνεται τζει που σσιονίζει ασπρίζει"
"Τζοιμάσαι την νύχτα με τον στραό τζιαι το πρωί αλληθωρίζεις"
Φακούν του παπά με τα πρόσφορα"
"Φταίουν του τα ρουχα του"	λεγεται αυτος που ειναι ευεξαπτος
Χωρει τον η τρυπα του βελονιου	οταν θελει κατι θα βρει τον τροπο να το πετυχει
Ψουμιά εν ειχαμε τζαι ρεπάνια εγυρευκαμε
Ωσπου νάβρουμεν την φωνήν, εξηχάσαμεν το τραούδιν″
"Ώσπου πάμε τζαι γερνούμεν άλλα πράμματα θωρούμεν"